skanowanie0014

Kil warci Hallżak

jowej powinny obejmować: regulację finansów, politykę konkurencji, politykę a wienia transferu technologii i przejrzystości⁴⁰.

Niemniej jednak niemałe grono polityków i ekspertów na Zachodzie, a zwla w USA, uważa, że niezbędnym warunkiem osiągnięcia pozytywnych efektówl balizacji jest to, aby była realizowana wedle liberalnego modelu⁴¹.

Zwolennicy tego poglądu, posługując się danymi empirycznymi, udowatlilll wysoki poziom korelacji między wolnością w duchu liberalnym a tempem v gospodarczego i przyrostem dochodu na jednego mieszkańca⁴². Pochwałę gl<>iMi zacji głosi również, publikowany wspólnie od kilku lat przez firmę konsulting A.T. Keamey i czasopismo „Forcign Policy”, raport w postaci tzw. Indeksu Glob zacji, oceniający postępy globalizacji w poszczególnych państwach i regionach, tej grupy badaczy związek między ekonomiczną liberalizacją a porządkiem mid narodowym jest jednoznacznie pozytywny, ponieważ na gruncie faktów empiry nych udowadnia się tezę o zmniejszającej się, w warunkach liberalnego porz liczbie konfliktów między państwami⁴³.

Prezentacja niektórych, aczkolwiek najważniejszych ocen globalizacji uprawił) do postawienia wniosku, że jednoznaczna ocena tych procesów jest niemożliwa a względu na ich złożoność. Problem tkwi w tym, że zarówno jej zwolennicy, J i przeciwnicy znajdują empiryczne argumenty na rzecz swoich tez. Dla nas studiuj! cych stosunki międzynarodowe ważne jest wydobycie takich elementów zmian w stosunkach międzynarodowych pod wpływem globalizacji, które jednoznacz dadzą się zaobserwować i potwierdzić empirycznie. Są to:

1.    Pogłębienie się na nieznaną przedtem skalę współzależności globalnyoB o czym świadczy logika działania rynku walutowego i finansowego. To samo ifll miejsce w niematerialnych dziedzinach stosunków międzynarodowych: kultur; stosunkach międzyspołecznych, sporcie.

2.    Przenikanie sfery polityki wewnętrznej i zagranicznej państw'.

3.    Zmiana układu sił w wyniku zwiększenia potęgi USA i Chin — głównych U neficjentów globalizacji. W ramach nowej rekonfiguracji struktur życia międzj narodowego ujawnił się niebywały wzrost roli organizacji pozarządowych, Ś przedsiębiorstw międzynarodowych.

4.    Pojawienie się nowego paradygmatu stosunków międzynarodowych w postać geoekonomiki. Zakłada ona, że państwa kierują się wyłącznie interesami ekontjj ] micznymi, co przejawia się w dążeniu do zdobywania coraz większej przestrz ekonomicznej rozumianej jako: większe rynki zbytu, większe dochody i zyski, ko- I

J, Sliglit/., Morę Instruments and Broader Goals: Moving Toward the Post-WashingloiH onstmsus, I lelsinki 1998, Idem, Globalizacja, Warszawa 2004.

" M. Wolf, Why Globalization Works, New York 2004; D. Griswald, Seven Morał ArgumentsJor ] Trade, „CATO Policy Report” 2001, nr 4.

⁴¹J. Cole, The Conlribullon of Economic Freedom to World Economic Growth 19901999, ATO Journal” 2003, nr 2, s. 189-198.

" J. Tures, Economic Llberalizatlon and International Order, „CATO Joumul" 2004, nr 3, 423-431.

I / wymiany międzynarodowej i większa konkurencyjność. Nie oznacza to ilt końca geopolityki, czyli tradycyjnego wiązania polityki zagranicznej państwa pinom geograficznym.

Ś l'n|ilwlonie się nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego i między-;!i iv\ rgo, co jest najlepszą ilustracją efektów globalizacji. Wyjątkowego znacze-(tHlnalo pojęcie bezpieczeństwa ekonomicznego (zagrożenia kryzysami finansowi I dominacją silniejszych podmiotów) i ekologicznego. Proliferacja broni ma-jfgii mżenia i leiToryzm również stwarzają zagrożenia, których nie sposób lekce-Uo/.przcstrzenianie się chorób w skali globalnej i narastanie konfliktów Wlięii /nyeh to nowa grupa zagrożeń. Cechą charakterystyczną nowych zagrożeń jlkalaiych z globalizacji jest ich asymetryczność⁴⁴.

WlwyżH/e zmiany wywołane efektem globalizacji stworzyły pilne zapotrzebowa-■ nowe mechanizmy regulujące fiinkcjonowanie stosunków międzynarodowych ru/dzial XVI). Wśród licznych projektów i przedsięwzięć z tym związanych W wyróżnić powołanąw 1991 r. Komisję do Spraw Globalnego Zarządzania yii iw hm on Global Governance), w skład której weszło wielu wybitnych by-polllyków szefów państw i rządów, przedstawicieli organizacji międzynaro-li i świata biznesu. To za sprawą inicjatyw tej Komisji, ONZ oraz organizacji Mliii i praktyki stosunków międzynarodowych na trwałe weszły nowe paradyg->, luk ir juk: rozwój społeczny (human development), bezpieczeństwo ludzkie wurlty) oraz trwały rozwój (sustainable deve!opment).

^M M Miniuj, Globalizacja zagrożeń asymetrycznych, w: E. Haliżak, R. Kuźniar, J. SymonideH ||, (llnhiilhncja a stosunki międzynarodowe, op. cit., s. 210-244.