IMGT89

166

Przygotowanie profesjonalne pedagogów powinno obejmować zatem wyp₀. sażenie ich w teorie i twierdzenia opisujące rozwój człowieka, procesy naturalnego wrastania w świat (socjalizacja, inkulturacja), procesy celowościowego formowania człowieka (wychowania i kształcenia) oraz procesy jego uspołeczniania (kolekty-wizacja-etatyzacja-nacjonalizacja-polityzacja-globalizacja). Ważne też wydają się wyniki badań empirycznych nad rzeczywistością edukacyjną. Najważniejszy jednak wydaje się „trening” w przechodzeniu od danych do mądrości legitymizowanej w społecznym dyskursie o edukacji. Nie jest to żadne odkrycie, że w ładzie demokratycznym kształtowanie sztuki publicznego zabierania głosu i prowadzenia dialogu respektującego zasady dyskusji racjonalnej zajmuje ważne miejsce w edukacji funkcjonalnej względem ładu policentrycznego. Pytaniem jest, czy studia w zakresie pedagogiki przygotowują do uczestniczenia w procesie komunikacji (dyskursu o edukacji), czy też ciągle łudzą studentów posiadaniem uniwersalnej i obowiązującej pedagogii?

Podręczniki retoryki podkreślają, że efektywność dialogu jest tym większa, im strony lepiej dostrzegają i rozumieją potrzeby i problemy stron oraz dostosowują formę wypowiedzi do możliwości i preferencji audytorium. Retoryki uczono w starożytnej Grecji i Rzymie. Semantyczna analiza słowa komunikacja” łączy znaczenie tego wyrazu z dwoma rdzeniami: cum i munis, co można by przetłumaczyć jako działanie (pracę) na rzecz publiczną. Kreujący świat poprzez edukację muszą jednak pamiętać, że we współczesnym świecie mają groźnego konkurenta w postaci mediów. W związku z tym, w społeczeństwie wiedzy (społeczeństwie informatycznym) zdecydowanie zmienia się status i rola nauczyciela.

Kształcenie nauczycieli i pedagogów w „społeczeństwie informatycznym" to niezwykle aktualne wyzwanie dla polskiej pedagogiki współczesnej i uczelni przygotowujących nauczycieli i pedagogów do tego już zupełnie innego świata.

Amsterdamski S. (1984). Kryzys scjentyzmu. W: S. Nowak (red.). Wizje człowieka i społeczeństwa w teoriach i badaniach naukowych. Warszawa. PWN.

Arendt H. (1994). Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej. Tł. M. Godyń, W. Madej. Warszawa. ALETHE1A.

Baczko B. (1986). Ukształcić nowego człowieka... Utopia i pedagogika w okresie rewolucji francuskiej. W: A. Brodzka, M. Hopfinger, J. Lalewicz (red.). Problemy wiedzy o kulturze. Prace dedykowane Stefanowi Żółkiewskiemu. Wrocław. Ossolineum. i₆{j

Baran B. (1992) Postmodernizm. Kraków. Inter esse.

Bauman T. (1995). O możliwościach zastosowania metod jakościowych w badaniach pedagogicznych. W: T. Pilch. Zasady badań pedagogicznych. Warszawa. Wyd. „Żak”.

Bauman Z. (1998). Prawodawcy i tłumacze. Warszawa. IFiS PAN.

Bauman Z. (1990). Upadek prawodawców. Studia Filozoficzne, nr 4.

Bell D. (1994). Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Tł. S. Amsterdamski. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Berger P. L., Luckman T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Tł. J. Niżnik. Warszawa. PWN.

Berling I. (1991). Dwie koncepcje wolności i inne eseje. Wybór i opracowanie J. Jedlicki. Warszawa. Res Publica.

Birch A., Malim T. (1995). Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości. Tł. J. Łuczyński, M. Olejnik. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bocheński J. M. (1988). Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów. Warszawa. Officyna Liberałów.

Bogaj A. (2000). Kształcenie ogólne. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa. IBE.

Bogaj A., Kwiatkowski S. M., Szymański M. J. (1998). Edukacja w procesie przemian społecznych. Warszawa. IBE.