skanuj0012

Romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem") rozróżnienie prawa publicznego i prawa prywatnego polega na tym, że prawo publiczne służy interesom publicznym, a prawo prywatne interesom prywatnym. Współcześnie kryterium to traci na ostrości, gdyż przepisy prawne nie są porządkowane według niego i wiele z nich dotyczy zarówno jednego, jak i drugiego interesu, czasem powodując konflikt między nimi. Co więcej, we współczesnym prawie administracyjnym kwestia relacji między interesem publicznym a interesem indywidualnym należy do zagadnień węzłowych, a jednostka może mieć swój interes indywidualny, oparty na prawie administracyjnym, który nie jest interesem „prywatnym?¹¹. Według teorii subordynacji (podporządkowania) prawo publiczne polega na stosunkach władczych podrzędności i nadrzędności (wynikających z nadrzędności państwa), a prawo prywatne wprowadza równouprawnienie podmiotów. Również to rozróżnienie ma dzisiaj charakter historyczny. Nie wyjaśnia ono stosunków prawnych w obrębie administracji świadczącej, a ponadto prawo administracyjne wprowadza wiele form zrównujących podmioty wobec siebie. Według teorii podmiotowej z prawem publicznym mamy do czynienia wówczas, gdy jedną ze stron stosunku prawnego jest państwo lub organ państwa. Nietrudno dowieść, że teoria ta jest szczególnie nieostra i niewiele wyjaśnia. Jej odmiana, nosząca nazwę teorii przyporządkowania (podmiotu lub praw specjalnych) twierdzi, że do prawa publicznego należą te normy, które odnoszą się do podmiotów dysponujących władztwem państwowym, natomiast normy które dotyczą każdego, należą do prawa prywatnego. Wreszcie według teorii fiskusa stosunki mające za przedmiot majątek odnoszą się do prawa prywatnego. Każda z wymienionych teorii ma swoją niewątpliwą wartość, ale też żadna z nich nie prowadzi do klarownego rozróżnienia między prawem publicznymi prywatnym, lakże inne teorie dotyczące omawianego przeciwstawienia nie pozwalają na znalezienie ostrego kryterium podziału. Przekonuje to o tym, że sama cecha „publiczności'’ prawa administracyjnego, którą z początku była szczególnie zafascynowana nauka prawa administracyjnego, nie może być dzisiaj uznana za podstawową przy charakterystyce tej gałęzi prawa.

Tak rozumiane prawo administracyjne jest z drugiej strony najbliższe prawu konstytucyjnemu i można powiedzieć, że stanowi ono skonkretyzowane prawo konstytucyjne. Wiele tych samych instytucji jest przedmiotem badania przez naukę prawa konstytucyjnego „od góry" i przez naukę prawa administracyjnego „od dołu".

bezwzględne

obowiązywanie

2. Prawo administracyjne jest prawem bezwzględnie obowiązującym (iiis cogetts). Cywilisłyczny sens tego określenia polega na tym, że przepisy prawne bezwzględnie obowiązujące zawierają dyspozycje, których zastosowanie nie może być wolą stron ani wyłączone, ani ograniczone. W prawie administracyjnym cecha ta ulega jednak pewnej modyfikacji i wzmocnieniu. Chodzi nie tylko o brak wptywu woli stron na dyspozycje norm prawnych, ale lakże o to, że istnieje obowiązek podejmowania zachowań wytyczonych przez normę prawną. Dla organów administracji publicznej ma to takie znaczenie, że po-

³ Por. W2*j. rozda*] 8 pkt 5.2.

35