skroty90001

szyckicgo, a także w Nowym słowniku ortograficznym PWN); nie należy oczywiście pisać: Świder p. Warszawą.

Kropka w skrótach odgrywa dużą rolę. Niekiedy jej obecność lub brak rozstrzyga o innym znaczeniu skrótu (podobnie: duża i mała litera).

at - atmosfera techniczna (jednostka ciśnienia), ale cLt. - a ter-go (lac.) od tylu, ułożony w porządku alfabetycznym ostatnich liter wyrazów;

t - tona, ale t. - tom, tempo, tenor;

ac ■ a capite (lac.) od głowy, od początku wiersza, ale a.c. -anno currente (lac.) w roku bieżącym; br. - bieżącego roku, ale b.r. - bez roku, brak roku (wydania); im. - imienia lub imiesłów, ale i.m. - in margine (tac.) na marginesie;

ie. - indoeuropejski, ale Le. =» id est (lac.) to jest, to znaczy.

Istnieje też wiele skrótów wieloznacznych: pisane tak samo -znaczą co innego.

a - area (lac.) ar (miara powierzchni); avancez (fr.) posuńcie, przyspieszcie (w zegarkach: posunąć naprzód); a. ■ albo; anno (lac.) w roku;

al. - aleja; a linea (lac.) ód nowego wiersza; alias (lac.) inaczej, czyli;

v. - vel (lac.) albo; yersus (lac.) wiersz; verte (lac.) odwróć kartkę; vide (lac.) zobacz, patrz; s. ■ strona, siostra, syn; sanćtus (łac.) święty; r. = rok, rodzaj;

por. - porucznik, porównaj, poradnia;

/. - jednostka, jezioro, język;

pi. = plac, plan, plansza; pluralis (łac.) liczba mnoga; k.o. = kulturalno-oświatowy; knock-out (ang.) nokaut.

W zakresie pisowni skrótów panuje spore zamieszanie. Odpowiednie przepisy interpunkcyjne są, niestety, niekompletne i nie zawsze precyzyjne, a praktyka pisarska jest jeszcze mniej uporządkowana. Spotyka się ponadto skróty pisane według dawnych i nowych zasad, skróty polskie, tzn. zapisywane według naszych reguł, oraz skróty pochodzące z innych języków, głównie z łaciny i angielskiego. Oto kilka dodatkowych informacji na ten temat.

Spotyka się skróty pisane wielkimi literami, po których stawia się kropkę (głównie w języku łacińskim¹).

P.T. = pleno titulo (łac.) z zachowaniem należnych tytułów (formuła grzecznościowa stosowana w listach, na ogłoszeniach itp.);

T.T. ¹ toto titulo (lac.) z pełnym tytułem;

N.T. (S.T.) - Nowy Testament (Stary Testament); obecnie częściej: NT. ST;

N.N. - nomen nesdo (lac.) imienia nie znam. ktoś nieznany;

D.O.M. - Deo Optimo Maximo (lac.) Bogu Najlepszemu. Największemu (napis na świątyniach rzymskich, potem na kościołach i nagrobkach);

I.N.C - in nomlne Christ! (lac.) w imię Chrystusa.

Wielką literą piszemy także inne skróty:

a)    symbole nazw pierwiastków chemicznych (pierwszą literę), np. Ag (Argonum) - srebro, Au (Aurum) - złoto. Ca (Calcium) - wapń, H (Hydrogenium) - wodór, S (Sulfur) - siarka;

b)    skróty nazw gwiazdozbiorów, np. And - Andromeda, Ari (lac. Aries) ■ Baran, Psc (lac. Pisces) ^m Ryby.

c)    niektóre skróty używane w fizyce i matematyce, np. A - amper, C - stopień Celsjusza. V - wolt, W - wat;

d)    skróty tytułów gazet i czasopism. Starego i Nowego Testamentu, np. Por. Jęz. - Poradnik Językowy, GW - Gazeta Wyborcza, NT (N.T.) - Nowy Testament, ST (S.T.) - Stary Testament;

e)    niektóre inne skróty, np. PS - post scriptum, SI (SJ) - Societas Iesu - jezuici, DEM - marka niemiecka.

W różnych tekstach występują również skróty o nietypowej pisowni: połączenia małych i dużych liter, z łącznikiem (i ew. z kropką), z ukośną kreską (ukośnikiem), z dodatkowym znaczkiem.

kHz - kilohcrc (jednostka częstotliwości);

hPa - hektopaskal (jednostka ciśnienia atmosferycznego);

°K = symbol stopnia temperatury wg skali Kelwina;

Imh - lumenogodzina (jednostka ilości światła), skrót pisany z kropką w środku;

n.-gr., n.-lc. - nowogrecki, nowolaciński; obok nowszych postaci: ngr., nic

s-ka (ska) - spółka; skrót bez łącznika używany tylko w mianowniku, z łącznikiem także w przypadkach zależnych; d-ca - dowódca

M/s (m/s) - motor ship ang. statek motorowy (tego typu skrót informuje o środku napędowym; podobnie: N/s = statek o napędzie jądrowym, S/s = parowiec iłp.);

A " angstrem, jednostka miary.

Najbardziej kłopotliwa jest sytuacja, kiedy ten sam skrót pisany jest w różnych źródłach rozmaicie, np. m/s, M/s lub M/S. Oto kilka dalszych przykładów.

PS lub P.5. (dawna postać) = postscriptum łac. dopisek do listu;

la lub LA - lekkoatletyka;

23

1

Traktujemy je jako paraskióiy.