skanuj0002

Kąpiele słoneczne

Opalenie skóry wywołuje emitowane przez Słońce promieniowanie ultrafioletowe (UV). Dzieli się ono na trzy główne zakresy o różnych efektach biologicznych: UVC, UVB i UVA. Najgroźniejsze promieniowanie UVC jest niemal w całości pochłaniane przez atmosferę. I dobrze - UVC jest zabójcze dla organizmów żywych, do tego stopnia, że jest stosowane do sterylizacji narzędzi chirurgicznych. Pozostałe dwa zakresy promieniowania, chociaż osłabione, docierają do powierzchni Ziemi. ^Natężenie promieniowania UV zależy od wielu czynników. Najważniejsza jest wysokość Słońca nad horyzontem. Im wyżej znajduje się Słońce, tym silniejsze promieniowanie UV. Nietrudno się domyślić, że największe natężenie występuje latem w godzinach południowych. Natężenie promieni UV rośnie wraz z wysokością, jako że im wyżej, tym cieńsza jest warstwa atmosfery, która pochłania część promieniowania. Dlatego w górach bardzo łatwo spiec się na czerwono.^Sporo promieni UV pochłaniają chmury orazpara wodna i zawieszone w powietrzu pyły. Piasek, skały, woda, a zwłaszcza śnieg, odbijają sporą część promieniowania UV, tak więc na plaży czy wysoko w górach jesteśmy narażeni na działanie nie tylko promieni padających z góry, ale i odbitych przez powierzchnie terenu. Natomiast teren pokryty roślinnością pochłania promienie UV prawie zupełnie

fsłońce działa także korzystnie. Pod jego wpływem dochodzi do uczynnienia komórek skóry wytwarzających jej barwnik - melaninę. Ma ona działanie ochronne. Wiadomo też, że pod wpływem słońca jest produkowana spełniająca niezwykle ważne funkcje witamina D3. Zagadnieniem nie do końca pewnym jest zwiększanie się pod wpływem słońca odporności organizmu (przez pobudzanie układu immunologicznego skóry). Promieniowanie słoneczne działa również przeciwbakteryjne, a poza tym wpływa korzystnie na nasze samopoczucie.

Promieniowanie UV jest tylko wtedy korzystne dla organizmu gdy jest stosowane racjonalnie i z umiarem. Nierozważne korzystanie ze słońca i nieumiejętne korzystanie z generatorów promieniowania UV może prowadzić do wielu niepożądanych i niekorzystnych zmian w skórze i w całym organizmie.

Narażenie na większe promieniowanie ultrafioletowe jest związane z obserwowanym w ciągu ostatniego XX- lecia zubożeniem warstwy ozonowej.

W efekcie tego zjawiska zwiększone jest narażenie na promieniowanie UVB. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym ekspozycje na promieniowanie UVA 'est powszechne stosowanie łóżek opalających.

Do oparzenia słonecznego może dojść nie tylko wtedy, gdy przebywamy bezpośrednio w promieniach słońca. Taki sam skutek mogą mieć kąpiele słoneczne odbywane podczas lekkiej mgiełki, mimo że człowiek odczuwa

;.#-/•

:-**3

V'■ ■

JS2 ¹

V: "j,V_T

wówczas tylko miłe ciepło. Natężenie promieniowania UV nie zależy bowiem od temperatury powietrża, dlatego do oparzenia słonecznego może dojść w chłodny, ale słoneczny dzień.

_IZmiany w strukturze histologicznej skóry po naświetlaniu UV wyprzedzają

wystąpienie rumienia. Rumień natychmiastowy lub bezpośredni następuje na skutek działania promieni UVA. Proces utleniania wywołany przez te promienie powoduje intensywne zabarwienie już istniejącego, lekko zabarwionego barwnika. Rumień pośredni lub późny to wytwarzanie nowego barwnika wywołane naświetleniem promieniami UVB. Pojawia się dopiero po kilku godzinach, nawet dniach po naświetlaniu i utrzymuje się dość długo.

jRumień pojawia się na skórze także w przypadku ostrych uszkodzeń świetlnych(oparzeń słonecznych). Uszkodzenie naskórka, tkanki łącznej i naczyń ma początkowo przejściowy charakter. Kolejne uszkodzenia sumują się i nadwerężają mechanizmy ochronne i regeneracyjne skóry i powodują przewlekłe uszkodzenie świetlne.

-t)braz kliniczny oparzenia słonecznego pojawia się po 3-4 godzinach po działaniu promieni słonecznych. W zależności od nasilenia wyróżniamy trzy stopnie oparzeń:

1.    stopień pierwszy: rumień i obrzęk

2.    stopień drugi: rumień, obrzęk, pęcherzyki i pęcherze

3.    stopień trzeci: rumień, obrzęk. Pęcherzyki, pęcherze wraz z obumarłą tkanką (martwica)

Reakcja zapalna jest najostrzejsza po 24 godzinach, potem pomału ustępuje.

Fototypy

Typ	Oparzenie skóry	Brązowienie skóry	% populacji	Ochrona własna w min
I	zawsze	nigdy	2	5-10
II	często	słabe	12	10-20
III	rzadko	silne	78	20-30-
IV	nigdy	bardzo silne	8	40

Warto także wspomnieć o możliwości wystąpienia udaru słonecznego. Nie dotyczy on skóry, ale jest ściśle związany z długim przebywaniem na słońcu. Może powodować zaburzenia regulacji cieplnej (wysoką temperaturę ciała).

2