tpl1

•^v? i+:

Wyciągi gęste

Farmakopea Polska nie uwzględnia tego przetworu uzyskanego z surowe roślinnych jako postaci leku. Przyczyną jest krytyczna ocena ich wartoś leczniczej. Duża zawartość wody, do 30%, powoduje, że wyciągi gęste stosunkowo nietrwałe, podatne na rozwój mikroflory, jak i zmiany charakter składników czynnych.spowodowane działalnością enzymów.

W wielu zakładach przetwórstwa zielarskiego stanowią jednak półprodi do szybkiego dalszego przerobu przy otrzymywaniu granulatów, ' Niejednokrotnie są dobrą substancją wiążącą.

Otrzymuje się je na ogół metodą ekstrakcji bateryjnej, z zastosowaniem;;-' zróżnicowanych technik. Jako rozpuszczalnik może być zastosowany etanol/ ^v< jego mieszanina z wodą lub woda. Zagęszczanie w warunkach przemysłowych/ prowpd?.’ do U7vpkf^,o*9 masv oestei i le.pJriH, o konsystenrii'plastycznej, zawierającej ok. 70% suchej masy. Jakość wyciągów gęstych, jako półprodukt tów, szczególnie w zakresie zawartości substancji czynnych, zawartości metali j

ciężkich oraz wymagań mikrobiologicznych określają stosowne normy.    ■ I

Wyciągi suche    ' >'•

Wyciągi suche (Extracta sicca) straciły na znaczeniu jako postać leku roshii: nego. Są natomiast doskonałym produktem do sporządzania suchych póśtąci/|:;

i i"-.-, .

tj. granulatów, tabletek, kapsułek. Mają konsystencję sypkiego proszku. Sjpd?;’ rządza się je przez odparowanie różnymi technikami rozpuszczalnika z 'płynup/' wyciągowego. Najczęściej rozpuszczalnik oddestylowuje się pod zmniejszonym^vj‘ ciśnieniem, do określonej suchej pozostałości i tak przygotowaną masę suszy się/' rozpyłowo (p. str. 53). Jak podaje FP V zawartość wody w tak otrzymanych^, preparatach (jeżeli nie podano inaczej) nie powinna przekraczać 5%. .. j’- §/ Dodatek podczas suszenia rozpyłowego substancji pomocniczych, jak: syrop skrobiowy, maltodekstryny, glukoza, skrobia, mannitol,

lp

< mi:

Monografia ogólna FP V przewiduje: oznaczanie tożsamości, zawi substancji czynnych, straty po suszeniu, popiołu, zanieczyszczenia metatóf ciężkimi oraz mikrobiologiczne.

Otrzymywanie płynu wyciągowego. Wytrawianie surowca przeprowadza-się w warunkach laboratoryjnych z reguły metodą perkolacji, w tym dwustopniowej, stosując jako rozpuszczalnik alkohol etylowy o różnym stężeniu/

/    ...    ..    •    ____i____1..___^______ ! • t- ____^_____..£_______J_____1-___

Możliwe jest stosowanie metanolu, acetonu i ich roztworów wodnych, szczegół}, nie w przypadku otrzymywania wyciągów suchych jako półproduktów

substratów do dalszego ich odbalastowania. Proces ten w skali przemysłowej przeprowadza się w bateriach ekstrakcyjnych, najkorzystniej z wykorzystania? efektu jego dynamizacji.    ^ksr

i|l|l||ip W meKLui _yon jji uucbćiuu, zwiaszcza otrzymywania sucnycn wycnjguw u uu^j zawartości substancji czynnych (koncentratów), stosuje się dodatkowe operacje JB§| technologiczne. Nie są one normowane wymogami farmakopealnymi. Są nimi SI najczęściej: wstępne odbalastowanie surowców rozpuszczalnikami niepolar-|Bj| nymi, przeprowadzenie zespołu czynnego do fazy polarnej i reekstrakcja w fazie g ^ ciecz—ciecz rozpuszczalnikami wybiórczymi, często przy zróżnicowanej kwaso-jjjgĘ wości tych procesów. Zróżnicowane techniki postępowania, opisane z wieloma IPzastrzeżeniami patentowymi (np. koncentrat z miłorzębu dwuklapowego czy silimarynowy z ostropestu), wynikają głównie ze złożonego chemicznego cha-rakteru substancji czynnych.

p,_;; Odparowywanie rozpuszczalnika i suszenie wyciągu. Proces zagęszczania ^:0'y w warunkach laboratoryjnych przeprowadza się obecnie najczęściej w wypar-ż kach. Przy użyciu wyparki płyn wyciągowy zagęszcza się do masy o konsystencji - V syropu, zawierającej 60 — 85% suchej masy. Całkowite odparowanie rozpuszczalnika przeprowadza się w suszarkach, najkorzystniej próżniowych.

v\ cUiiw u jpaxois. uineguwycn iub cienkowarstwowych pozwulu. na SZ) i. kie zagęszczanie płynu wyciągowego w stosunkowo niskiej temperaturze. Do najprostszych wyparek laboratoryjnych należy cienkowarstwowa próżniowa wyparka obrotowa Rotavapor (ryc. 18.4).

Ryc. 18.4. Wyparka rotacyjna (Rota-vapor): 1 - chłodnica, 2 - dopływ płynu zagęszczanego, 3 - odbieralnik, 4 - kolba obrotowa, 5 - urządzenie napędowe.

Płyn wyciągowy umieszcza się w obrotowej kolbie zanurzonej w termostatowanej łaźni wodnej. W tych warunkach, przy zmniejszonym ciśnieniu, rozpuszczalnik ulega szybkiemu odparowaniu z cienkiej warstwy cieczy, tworzącej się na ściankach obracającej się kolby. Poza tym ciągły ruch obrotowy kolby wydatnie zmniejsza skłonność do pienienia się zagęszczanego płynu wyciągowego, a także zapobiega jego przegrzewaniu. Zaletą wyparki Rotavapor jest również możliwość doprowadzania płynu wyciągowego w sposób ciągły. Wska-||f zane jest umieszczenie w kolbie niezbyt dużej ilości cieczy, co pozwala na ||\ zwiększenie powierzchni parowania, a jednocześnie na zmniejszenie ciśnienia Ł,_ hydrostatycznego wywieranego na jej ścianki.