u"3

opowiadanie, a niekiedy nasuwa skojarzenia z obrazkiem poetyckim — pozytywistycznym czy nawet natu-ralistycznym.* {V każdym z wierszy Sebyły jego/^-podmiot został określony już w tytule A wypowiedź skupia się całkowicie na przedmiocie. Poetę interesuje więc konkretność i szczegółowość zjawiska, cały tekst utworu ku rzeczowości nieustannie zmierzaj Narrator za-hiega o jak najpełniejsze i najściślejsze przedstawienie przedmiotu, opowiada dokładnie, z .reporterską skrupulatnością historię swoich bohaterów.

W istocie więclwiększość utworów z tomu Modlitwa ma kształt epicki, gdyż (jak w Koniu czy Inwalidzie) opowiada się o tytułowych bohaterach. Pierwszy z nich zaczyna się następująco:

Kiedy był młody, w rowach o brzegach obrosłych głogiem

Rwał miękką wargę zioła, spotkanym nie gardził stogiem.⁴

Kompozycję/utworu (wyznaczają takie słowa jak „kiedy”, „potem”, „dopóki”, „wtedy”, „teraz”, które wskazują na kształtowanie się historii bohatera zarówno w porządku czasowym jak i sytuacyjnym.

Odmienny typ bohatera reprezentują Woźnica i Grajek. Oba utwory zaczynają się podobnie. Pierwszy z nich:

Mój bracie, od konia swego już niczym się prawie nie

różnisz,

Obadwaicie starzy wędrowcy, strudzeni drogą podróżni. Drugi:

O, Ślepcze, bracie mój, w ciemnym, zrudziałym palcie, Jak ciche są twe kroki na rozpalonym asfalcie.

Utwory te przybierają kształt monologu o wyraźnym nastawieniu na adresata*, dzięki czemu wykazują one większe {nasycenie uczuciowością mówiącego bohatera, który usuwa dystans dzielący go od przedmiotu wiersza i jednocześnie jego odbiorcy^ Zbratanie z nim wyraża się w apostrofach i w całej postawie wobec niego, pełnej zainteresowania i współczucia. Takie nastawienie podmiotu mówiącego wpływa na dodatkowe" nacechowanie wypowiedzi, mianowicie na jej udramatyzowa-nie. Niektóre wiersze natomiast stanowią wypadkową tendencji do obiektywnego i epickiego ujęcia rzeczywistości z liryczno-dramatycznym (tak jest np. w Jn-walidziejTjt

Wymienione tytuły wierszy Sebyły z pierwszego zbiorku wskazują na £dużą jednolitość, ale i jednostronność ujęcia postaci, będących przedmiotem poszczególnych wierszy, i. Są to ludzie o niskim rodowodzie i takiej samej pozycji społecznej, przy czym zostali oni na różne sposoby upośledzeni. Wszyscy znajdują się na peryferiach społeczeństwa, reprezentują jego „dno”. Bohaterowie z tomu Modlitwa, jak na to wskazują różne realia,/usytuowani zostali w rzeczywistości miejskiej, mógł ich poeta napotkać w rodzinnym Kłobucku, czy w miastach, w których później mieszkał — Będzinie, Sosnowcu czy w Katowicach. W Koniu mówi się o „piasku wiślanym”, co wskazywałoby, iż wykorzystał tu poeta materiał z okresu, kiedy mieszkał już w stolicy. W metropolii, jaką stawała się ówczesna Warszawa, bohaterowie i sytuacje z wczesnych wierszy Sebyły miały jednak niewątpliwie charakter peryferyjny. Miasto z wierszy Sebyły było mało podobne do tego, które wyrażały wiersze skamandryckie, nie mów.iąc już o futurystycznych czy — tym bardziej — awangardowych.

^Ważniejszą sprawą od tematów wierszy jest ich ujęcie artystyczne i sposób konstruowania świata. JSpójrz-

127