u#4

świadczy, iż to.widzenie przenosi poeta na wszystkie elementy kosmosiijWyrazem tego był także wiersz pt. Zmierzch księżyca, w którym księżyc nazwany został „starym, sinym trupem”, a miejsce jego zachodu nazwano tu „barłogiem — moczarem”.

4

Dotychczasową, analizy wybranych wierszy Sebyły prowadzą do wniosku, iż\cywilizaeja maszyn i techniki przynosi człowiekowi zagładę, wciąga go w swoje tryby i unicestwia. Jest to więc diagnoza krańcowo pesymistyczna, mająca odpowiednik w pesymistycznej postawie bohatera wierszy Sebyły^ Ujemna ocena dotyczy także urbanizmu, a więc miasta jako przestrzeni, w której żyją ich bohaterowiej\Awangar-dowej koncepcji nowoczesnego miasta jako raju przeciwstawił Sebyła wizję miasta jako śmietnika!^

i Wyrazem tego stała się Tćreacja bohatera Pieśni szczurołapa, który w jednej osobie jest podmiotem lirycznym i narratorem. Wprowadzenie takiego bohatera spowodowało polaryzację świata poetyckiego!: Szczu-rołap jest jedynym sprawiedliwym i tylko on uosabia siły dobra, przeciwstawiając się całej rzeczywistości we wszystkich jej ujemnych przejawach. Wprawdzie w Ogłoszeniu, mającym kształt odezwy, pojawia się zbiorowość określona jako obywatele”, lecz stanowi ona tylko element retoryki i pretekst do publicznego wystąpienia bohatera. Ten adresat ogłoszenia już więcej się nie pojawia i szczurołap zdany jest tylko na siłę muzyki swojego fletu.

ftohater poematu już na początku sygnalizuje swój punkt widzenia na otaczającą go rzeczywistość. Podaje w ten sposób czytelnikowi klucz dla uchwycenia zasadniczego sensu utworuJBohaterowi nie chodziło oczywiście o dosłowne rozumienie drugiej części tytułu poematu, nie świat zwierzęcy miał on na myśli. Postać tytułowa wykazuje niewątpliwie cechy wielkiej alegorii, bowiem cechy i wygląd szczurów przeniósł bohater na świat ludzki. W Ogłoszeniu czytamy:

Obywatele!

Szczurów na świecie za wiele.

W biały dzień wyłażą ze śmietników

I ośmielają się swój pisk

Podnosić do godności człowieczego krzyku.

W dalszym ciągu tekstu mówi się o szczurach ubranych w „mundury, sutanny i fraki”, a nawet w purpury. Widać więc, że ianimalizacji i „uszczurzeniu” poddano tu przede wszystkim przedstawicieli „górnych” warstw społecznych, oskarżonych o pasożytowanie na reszcie społeczeństwa.,, Jeden z następnych obrazów metaforycznie wskazuje jeszcze na inne sfery działania ludzi-szczurów. Mają one bowiem

Kurzem żelaznej rudy opalone pyski

Nurzają w nafty wytryski.

Sebyła ukazuje działalność ludzkich szczurów jako zjawisko narastające, mające cechy wielkiej epidemii. Obrazy odnoszące się do nich eksponują agresywność i zachłanność szczurzych stad, zarysowują wizję ziemi nagiej, ogołoconej i opustoszałej, o czym świadczy jednoznacznie semantyka obrazówl(„kupy trocin zostawiają z lasów”, „najwyższe góry, sięgające nieba / Gryzą jak bochny chleba”, „Wypiją ocean gorzki”).

<fBohater Pieśni szczurołapa występuje tu jako wielki odnowiciel świata, jako ten, który oczyszcza ludzki i ziemski śmietnik, przejmując na siebie ciężar walki z siłami upostaciowanymi w ludziach-szczuracł^Tłarzę-

149