86086 P1120006

Jub świadomym wtedy, gdy słuchacz koncentruje uwagę na wszystkich elementach dzieła muzycznego [1976J. Określana jest też jako „umiejętność wiązania, łączenia tego co aktualnie brzmi z tym, co może nastąpić”. [1991, s. 5]. Autorka podkreśla zatem czynnik czasu, niezbędny przy odbywaniu się słuchania muzyki, jednocześnie akcentując, że proces ten podlega „uczeniu, kształceniu, rozwijaniu”. [1991, s. 5].

Percepcja muzyki jest procesem psychicznym. Zatem to właśnie psychologom przypada udział w badaniu tego zjawiska. Ściślej ujmując, chodzi o pierwszy cżion pojęcia, a więc percepcję. W literaturze psychologicznej używane są one zamiennie ze spostrzeżeniem (Zimbardo G , Bruner J., Tomaszewski T., Jankowska H.). Wszyscy autorzy formułują to pojęcie jako proces złożony, organizujący u człowieka jego własny obraz rzeczywistości, a wiele wyników badań eksperymentalnych wskazuje na zależność pomiędzy spostrzeganiem-percepcją a czynnikami motywacyjno-emocjonalnymi, zasobem wiedzy, przyjętego systemu pojęć oraz postaw aksjologicznych. [Jankowska H. 1992], Ze względu też na psychologiczny charakter procesów, jakie objęte są tym terminem, za najbardziej adekwatną uznaje się definicję ze słownika psychologicznego [Sillamy N. 1989, s. 273]. Przyjmuje się jej rozumienie jako spostrzeganie zjawisk muzycznych, będące złożonym mechanizmem psychicznym, dzięki któremu jednostka porządkuje swoje wrażenia muzyczne i poznaje muzyczną rzeczywistość rozumiejąc jej znaczenia, .

Taki sposób rozumienia tego pojęcia implikuje konieczność uwzględniania jego złożoności, którego źródło tkwi w funkcjonowaniu układu nerwowego człowieka [LeDoux JE 1998].

SM!

/ / /

(

A

Schemat procesu percepcji muzyki

Na podstawie wcześniejszych doświadczeń kształtują się również emocje poprzez krótsze połączenia wzgórza z ciałem migdałowatym, mające charakter ulotny i nieokreślony

V -rozpoznanie emocji i wnioskowanie analityczno-syntetyczne może być podstawą pełnego przeżycia emocjonalnego

Bodźce słuchowe -> (wrażenia)

wnioskowanie o wrażeniach słuchowych na podstawie wcześniejszych doświadczeń, procesy analizujące i syntetyzujące dopływający materiał muzyczny (postrzeganie elementów muzyki),wiązanie ich z wrażeniami poza muzycznym i, ukształtowanie stosunku (postawy) do materiału muzycznego (zainteresowania lub niechęci), odczuwanie różnego rodzaju nastrojów będących syntezą wrażeń słuchowych i pobudzonych nimi wyobrażeń.

Schemat opracowany na podstawie: Goleman D. 1987, s. 46-47 i Sillamy N. 1989, s. 273.

W najnowszych pracach psychologów teoria poznawcza emocji nie znajduje potwierdzenia w kontekście percepcji muzyki, problem ten pozostaje zatem otwarty [EUsworth P.C. 1998].

Definicja zamieszczona w Encyklopedii Muzycznej w sposób podobny określa znaczenie pojęcia percepcji muzycznej. Uzupełniono ją o opis przedmiotu badań oraz uwarunkowania.\Czynnikami warunkującymi jakość percepcji muzycznej są:

•    rodzaj muzyki (ze względu na zawartość semantyczną i ze względu na aparat wykonawczy),

•    jakość wykonania i okoliczności towarzyszące,

^/ • indywidualne właściwości odbiorcy: słuch, wyobraźnia i pamięć muzyczna, zdolność skupienia uwagi, jakość procesów myślowych, cechy

13