wiara001

między dwoma typami rdigii o tak diametralnie innym stosunku do prawdy. „Cóż w tym złego — pyta sędzia męczennika Polikarpa (t 136) — że ktoś (...) składa ofiarę (bogom), by ratować swe życie?" [Męczeństwo Polikarpa. 8) „Któż wam broni — podpowiada tolerancyjnie prefekt aresztowanemu biskupowi Aleksandrii Dionizemu (t 2ft5) — czcić waszego Boga, jeśli Co za Boga uważacie, razem z bogami (...). których znaji( wszyscy?" (Euzebiusz. Historia Kościoła. 7.11.9)

„Dlaczego. Grecy — z kolei w imieniu prześladowanych chrześcijan pyta około 170 roku Tacjan Syryjczyk — naciągacie na naszą szkodę ustawy państwowe, traktując nas niby jakichś zamachowców? (...) Jeśli ktoś nakazuje mi zaprzeć się Boga. to w tym jedynym wypadku nie będę posłuszny i raczej umrę, niż bym miał się okazać kłamcą i niewdzięcznikiem" (Przemowa lin Greków. 4). „Ale u was — pisze w 197 roku Tcrtulinn — prawnie wolno czcić wszystko oprócz Boga prawdziwego" (Apulofictyk. 24.lt)), | nie może Tertulian wyjść ze zdumienia, że kult religijny wymaga zezwolenia władzy państwowej: „Jeżeli Bóg człowiekowi nic spodoba się, nie będzie Bogiem. Wnet człowiek dla Boga będzie musiał być łaskawy" (tamże. .7.1).

W tym jednym prześladowcy i prześladowani byli zgodni: że kult liouów państwowych ma niewiclcoespólncgo z prawdą '. 'Pierwsi starali się go ocalić, ponieważ stał za nim powszechny obyczaj i dobrze spełniał on role kleju scalającego społeczeństwo. Drudzy nie zamierzali brać w nim udziału, ponieważ

jlłcliyu amye/nj(— pisze prnf. Marin Jaczynmsska — .ąaklaila skrupulatne *yjvlnianic w^{1 2}?.v²ikich forin kultu, ale nic wymap wiary. Pyto prywatną sprawą vvln²tck;i. »r\ \Mcfy\l lub nic w tmgów. którym \kliiilalofiary skl.itl.iMK otiat i in/olr/cgaMte w\kaz<>wck wynikających z wriiżhhyln jego ubywam tcTskim <iUiwią/Vivm“    \h‘tutu rzytni\iivpK Warszawa IWO, $. III). Warln

zgrozą napelniula tch sama możliwość oddawania czci nieprawdziwym bogom, zwłaszcza że czuli się wyznawcami Boga prawdziwego i tylko Jemu pragnęli oddawać kuli.

Toteż już u pierwszych chrześcijan znajdziemy ten ton w przedstawianiu swojej wiary i opisywaniu innych religii. który od czasów Oświecenia drażni nieraz nawet chrześcijan. „Dopiero chrześcijanie, o władco — zwracał się do cesarza Antoni “ na Piusa (138-161) autor najstarszej chrześcijańskiej apologii — po usilnvin poszukiwaniu znaleźli prawdę i. iak wynika z ich pism, hardziej się do niej zbliżyli i tdchici ia poznali niż inne Hudy. Znają oni bowiem prawdziwego Boga i wierzą weń jakó w Stwórcę wszechrzeczy, klórcęo mocą wszystko istmcie i od" którego wszystko zależy, a który nie ma obbk siebie żadnego mnogo Boga. f...J Pozostałe bowiem ludv błądzą i drugich ' w hlatl wprowadzają:.uniżają sii; przed żywiołami lceo świata, a nic s;( zdolne wznieść się ponad nie. Kroczą po omacku, jak " w ciemności, nie chcą noznac orawąjs. tylko chwieią się nn różne strony niby pijani, a popychając sic wzajemnie, wszyscy razem w końcu upadają" (Aryslydcs. A/wlogio, I5n)².

^Jylednak różnica między wiarą n wierzeniami leży głębiej. ni?\v sl‘crze~nr/ekonań człowieka relicitncco o prawdziwości Tego, w co wierzy. Rzecz jasna. lukijTprzekónahia istotnie wpływają na jakość postaw i aktów religijnych. Na przykład przeświadczenie. źe naprawdę sam Bóg dal nam przykazania, wspomaga laską i że kiedyś staniemy przed Jego sądem, musi pozytywnie odzwierciedlać się w postępowaniu człowieka, który faktycznie je w sobie nosi. Człowiek laki będzie ceni) sobie modlitwę i inne formy wiązaniu się z Bogiem, zaś jego uczestnictwo w obrzędach religijnych z pewnością będzie czymś więcej niż zaspokajaniem potrzeby religijnej e/.y symbolicznym potwierdzeniem swojej przynależności do tej oto kultury i społeczności. Przeświadczenie o prawdziwości lego, w co wierzę mogłoby realnie wpływać na moje postępowanie również wówczas. gdybym w swojej wierze sic mylił.

Pof /c/iunig    Jłisiju.*.    l**5l |v.vcd v*tcin. ..St.mdcni >i_N* '»pr;iw

.l/K (ki/iMt hw) Htkic itiiuki. |h/v*:.»p»Ii'im /.rvtlii p r .1 n t| / i w y i h miuk chrrcści* i .* i *. ;kA.*1cmcW oiu mc    u/u.ini;i łwlł ci» *»c-    Wc»i»i>dł /;tpairv>

\* .1111 u !■ I We, ,'i ihMtyi Ui /f*cffffii *1

:i

1

jcdn.tk ćwlocie im age na to.?c rcligic ant>c/.nc w    njy ?n.ilv    wi^ry- Jak

twierdza R lluitrnann i A. Wtjk‘f. terminów ^wiara" (pi\ii\) i ..wierzyć²’ (pisicnau) klasyczna greka u/>wa tylko w sensie świeckim (Throlngisęlic.i IWWeróurJr ;ivn Xt‘ncn Tiihinwłił. M7Sn). Również łacińska fiihrs dopiero w języku chrześcijan zaczęta oznaczać wiarę religijną. Pod kierunkiem prof. Leokadii Matunowicz napisano szereg prat na temat ²iarych, klasycznych, i nowych, chrześcijańskich znaczeń U rminu ..u »afa l/itli².W ti bcittskich Ojców Kościoła (m.in S. Szmidt. Znuczcmr

2

xrn;n ~ u l.uhtMjmzii. „Roczniki teologicznis-kannniczne³ 1K,'1V7|. nr J s 1    1 ²2. A    /. nuduń uwurniycznyth inni lnrmn cłirzt'vrJjtł/iskq:

3

i ful> tn ” u o² OfUiit$t ; \fiłi’k»²v. ..Roczniki lcoUtgic²Mł²-kaiioni\vtU'" \^il11't72. w 4. n. l?2-i.<Pt