�egna�ek1

Funkcja poiaawru, Informacyjna I workując#

A) Funkcja poznawcza - według Fleminga - polega na tym. te służy ono':

a)    jako główne źródło poznania przy rozwiązywaniu problemów na drodze od konkretu do abstrakcji,

b)    jako środek weryfikowania przewidywań. hipotez przy rozwiązywaniu problemów na drodze od abstrakcji do konkretu.

c)    jako ilustracja słownych opisów i opowiadań.

2 badań psychologicznych, przeprowadzonych pod kierunkiem Z. Włodarskiego. jednoznacznie wynika, te ilustrowanie treści wpływa korzystnie no podwyższanie uzyskiwanych rezultatów kształcenia .

Z kolei inne badania wykazały, że przy nauczaniu werbalnym uczniowie przyswajają ty lko do 35% przekazywanych wiadomości, o przy zastosowaniu odpowiednich Środków dydaktycznych zakres przyswojonych treści zwiększa się do 85% .

B)    Funkcja informacyjna polega na szybkim i dokładnym przekazywaniu wiadomości a pomocą demonstrowanych rzeczy i obrazów. Informacje wizualne są odbierane łatwiej i szybciej niż informacje przekazywane werbalnie.

C)    Funkcja weryfikacyjna występuje w czasie empirycznego sprawdzania przewidywań. hipotez, pojęć i poglądów. Wpływa ona na rozwój czynności intelektualnych. a szczególnie twórczego odkrywczego myślenia.

Funkcja wychowawcza środków dydaktycznych polega na ich oddziaływaniu na uczucia, postawy, poglądy I przekonania uczniów (studentów). Odpowiedni dobór audycji telewizyjnych i filmów może dostarczać przykładów i wzorów godnych naśladowania.

Natomiast funkcja wdrożeniowa przejawia się przy wykonywaniu za pomocą środków dydaktycznych takich czynności, jak:

-    wykonywanie obserwacji i ćwiczeń w pracowniach;

-    utrwalanie zdobytych wiadomości przez syntetyczne, obrazowe i dźwiękowe przedstawienie tematyki zajęć;

-    pokazanie różnych zastosowań poznanej wiedzy teoretycznej;

-    pokazanie wzorów wykonania czynności manualnych, technicznych, np. przez wykorzystanie filmów instruktażowych czy programów komputerowych.

6.3. Charakterystyka wybranych środków dydaktycznych

Stosowanie środków dydaktycznych jest wskazane szczególnie wtedy, gdy przekazywane treści nic są atrakcyjne lub mogą wydawać się abstrakcyjne i bardzo odlegle od otaczającej nas rzeczywistości.

Dobór środków dydaktycznych do konkretnych zajęć (lekcji) zależy od ich lematyftd i po części od poziomu umysłowego uczniów W edukacji wczesno^{1 2}

m

szkolne] np. wykorzystywane są na ogół prosie środki dydaktyczne fnp- przedmioty i okazy naturalne), w odróżnieniu od edukacji w szkołach wyżttych. Nie jest wskazane. aby w jednym zajęciu (lekcji) wykorzystywać zbyt dato środków, bo ich ilość me wpływa bezpośrednio na jakość zajęć (kkcji), Oprócz właściwego dobom ważne są również umiejętności metodyczne nauczyciela w zakresie skutecznego i ekonomicznego wykorzystania tych środków. Posługiwanie się w czasie zajęć jednym środkiem, nawet tak uniwersalnym jak film, audycji telewizyjna, propan komputerowy - nie jest wystarczającym warunkiem powodzenia dydaktycznego, czyli osiągnięcia zakładanych celów danych zajęć dydaktycznych.

Każdy środek dydaktyczny może być skuteczny i ważny, a decyduje o tym głównie właściwy ich dobór i kwalifikacje nauczyciela. Niektóre jednak środki dydaktyczne, ze względu na ich powszechne stosowanie bądi wyjątkowe możliwości. wymagają odrębnego omówienia.

$.3.1- Podręcznik

Podręcznik należy do podstawowych i najpowszechniej stosowanych środków dydaktycznych. Wraz z rozpowszechnianiem się techniki komputerowej, i zwfc-szcza Internetu, znaczenie podręcznika ulegać będzie częściowemu zmniejszeniu. Nie oznacza to jednak szybkiego wyeliminowania podręcznika z procesu edukacyjnego. Przed naukowcami, zajmującymi się teorią podręczników szkolnych, i także ich autorami, stają już wyzwania, jaki powinien być nowoczesny podręcznik, *y sprostał wymogom aktualnej i przyszłej rzeczywistości

Wielką wagę do znaczenia podręcznika w kształceniu i wychowaniu przywiązywał już J.A. Komeński, którego przesadna wiara w metodycznie ułożoną książkę, doprowadziła do niedoceniania roli nauczyciela w procesie dydaktycznym' Nie «e wszystkich jednak systemach dydaktycznych przypisywano podręcznikowi tek wielką rolę. W niektórych nawet uw ażano, że podręcznik nie jest w ogóle potrzebny, a nawet stanowi przeszkodę w poznawaniu rzeczywistości. Tak właśnie traktowany jest podręcznik w systemie C. Frrineta, który uważał, źe korzystny wpływ na osobo-wość dziecka może mieć tylko wiedza żywa, bezpośrednio przezeń zdobywani i n gorąco przeżywana. Natomiast wiedza książkowi, oderwana od życia i mechanicznie wtłaczani do głów, raczej ogranicza ich rozwój tuż mu sprzyja*. Poglądowi tema nic można odmawiać całkowicie racji, jeśli przyjmiemy, te odnosi się on do edukacji małych dzieci. Rola podręcznika bowiem rośnie wraz z kołejayoł etapami edukacji, a największego znaczenia nabiera z pewnością w życiu dorosłym człowieka. to jest na etapie kształcenia wyższego, kształcenia korespondencyjnej) i zaocznego oraz w samokształceniu. Podręcznik stanowi cenną pomoc takdtanittffif' cieli, jak i dla uczniów (studentów). Dla tych drugich jest elementem uzupcłniy-cym „żywe nauczanie”, służącym poszerzaniu, pogłębianiu i utrwalaniu wiedzy

1

'MąiMMC.

¹Z Wtadanfcj. Odttóf utśti wproente uczenia ile. PWN, Warszawa 1079, s. 178-180.

2

> Ano**. Fdm iprudma² » Łufofcn«    PZWS, Wtii/j.. 1973,0-9.

¹ W. Okoń, IfpmmuLrnlr-.. op. ot, i )ó*37.

^:Hwłmv*,.ł22,