Łożyskowanie

/

p

powiednio odsunięta od wału w celu umożliwienia dopływu smaru. Tak więc

r >

b+d

2

(5.32)

Inaczej jest na przykład w przypadku łożyska oporowego. Jest ono wtedy usytuowane na końcu wału, w związku z czym d nie wpływa bezpośrednio na rozwiązanie konstrukcyjne. Parametr ten w sposób pośredni służy do określenia głównych wymiarów łożyska.

• Określenie lepkości, pozornie łatwe, stanowi jednak pewien problem, gdyż w przypadku olejów smarujących zmienia się ona w szerokim zakresie ze zmianą temperatury. Możliw^fe jest określenie wymiarów łożyska, przyjęcie pożądanej lepkości w warunkach pracy, wykonanie obliczeń związanych z bilansem cieplnym w celu oszacowania temperatury pracy

Rys. 5.16. Lepkość bezwzględna olejów mineralnych zawierających dodatki przeciw-utleniające, przeciwkorozyjne, przeciwpieniące oraz przeciwzużyciowe (Shell, Tellus) przeznaczonych w zasadzie jako płyny hydrauliczne, lecz odpowiednie również do smarowania hydrodynamicznego

łożyska, by w końcu, korzystając z wykresów przedstawionych na rys. 5.16 lub 5.17, wybrać smar cechujący się pożądaną lepkością. Bardzo często rodzaj środka smarującego używanego do smarowania łożyska oporowego jest wcześniej określony wymaganiami stawianymi przez inne

f s /3«- r(^y ąjt V

węzły łożyskowe maszyny. Wówczas może okazać się konieczna zmiana przyjętych wymiarów płytek w celu doprowadzenia do równości obu stron zależnością (5.30) metodą kolejnych przybliżeń.

Rys. 5.17. Lepkość bezwzględna mineralnych olejów etylizowanych o umiarkowanej charakterystyce typu E.P. (Shell Macoma) przeznaczonych do smarowania styków skupionych (tj. koła o zębach ewolwentowych, lecz nie nadających się do przekładni hipoidalnych) oraz stosowanych jako oleje silnikowe typu Super (Shell Super 100)

Jak wynika z rys. 5.18, wielkość obciążenia, prędkość i warunki zewnętrzne w jakich może pracować określone łożysko są, oprócz ograniczeń wynikających z zapewnienia.odpowiednio grubej warstewki smaru, ograniczone dodatkowo kilkoma innymi czynnikami. Tak więc pozioma linia AB wyznacza maksymalne obciążenie, jakie może być przyłożone do łożyska. Obciążenie to zależy od materiału łożyska. Cole [1957] badał płytki z brązu' pokryte warstwą białego metalu przy naciskach ok. 5,5 MPa i stwierdził brak jakichkolwiek uszkodzeń, chociaż wytwórca zalecał naciski 3 MPa jako bezpieczne dla łożysk wylanych białym metalem.

Jeśli nie poczyni się specjalnych zabiegów konstrukcyjnych i technologicznych, to trudno oczekiwać by obciążenie rozłożyło się równomiernie na wszystkie płytki. De Guerin i Hall [1957] zalecają naciski do 14 MPa dla płytek brązowych, jeśli zapewniony jest w miarę równomierny rozkład obciążenia. Jest to około dziesięciokrotnie większe obciążenie niż powszechnie stosowane "w praktyce.

201