014901

226

otrzymać musi podwyższoną ciepłotę. Osiągniemy to wówczas, gdy krew płynąc będzie jednostajnie po całym ustroju, i obficiej go odżywiać, podwyższając ogólną odporność. Najpierw trzeba zahartować nogi i ramiona. Chory ma dalej uważać, aby rozmaitemi powodami nie podtrzymywał i nie podniecał słabości; unikać ma prze-dewszystkiem podburzających napoi, i takie obrać pokarmy, które nie drażnią, i nie wytwarzają ostrej krwi.

Kapłan żali się na nerwowe cierpienie serca. Radził się wielu sławnych lekarzy, którzy mu obiecali wyleczenie, jeżeli zamieszka w łagodnym klimacie, unikać będzie natężeń i zachowa ściśle przepisaną dietę; tylko wtenczas może mu się polepszyć. Przybitym był wielce, skoro i lekarz hydropata, nie robił mu żadnych lepszych widoków. Gdy przybył do mnie, kazałem mu codziennie dawać 2 razy silne polanie kolan, że nogi były aż czerwone. To zahartowało nogi, a krew ściągnęło na dół. Dalej musiał codziennie 2 razy zanurzać ramiona we wodzie przez 3 do 5 minut, i to w bardzo zimnej wodzie. Po kilku dniach czuł się chory dość dobrze, miał więcej sił w organizmie i więcej ciepłoty naturalnej, wtedy zjawił się niezwykły apetyt, a po dwóch tygodniach zyskał dużo odporności. Kapłan nie miał teraz tak lękliwej obawy, aby się za lada zmianą temperatury zaziębił; owszem polubił sypianie w pokoju przy otwartych oknach. Dotąd zahartował tylko kończyny ustroju, a na całe ciało z początku delikatnie działano; teraz zaczęto działać silniej. Brał półkąpiołki, polanie pleców, polanie całkowite, polanie błyskawiczne, które na cały organizm tak skutecznie podziałały, że w 6 tygodni był zdrowym zupełnie. Sen, którego pierw nie miał wcale, teraz powrócił, pacjent odzyskał apetyt, dobry humor, i zamiłowanie świeżego powietrza, które robiło mu tak dobrze. Jeszcze czas dłuższy wstrzymał się od pracy, robił zabiegi i odzyskał zupełne zdrowie.

Muszę tu z naciskiem zaznaczyć, że ci chorzy najwięcej obawiają się wzruszeń, które wywołują zabiegi wodolecznicze. U niektórych, na sam widok wanny, poczyna serce drżeć i dygotać, choć pierw było najzupełniej spokojne. Takim zaleca najpierw chodzenie boso po mokrych kamieniach, przez co ściągnie się krew na dół i zahartuje ustrój. Potem niech chodzą po wodzie, dalej polewanie kolan, wreszcie polanie ud i ramion. "W ten sposób nabierze chory zaufania do wody, i nie zaszkodzi mu bojaźliwość. Następnie dobrze podziała półkąpiołek, potem polanie pleców, polanie całkowite i polanie błyskawiczne. Polanie ud można zwolna coraz wyżej podnosić, tak że się nieznacznie przejdzie do polania pleców i polania całkowitego.

Na serce można i wewnętrznie zadziałać. Wszystkie środki powinny być wzmacniające jużto na żołądek, aby dobrze trawił, jużto na brzuch, a szczególniej na nerki; gdzie jest osłabienie, tam je wzmocnić należy. Kora dębowa jest najlepszym środkiem wzmacniającym, a gdy się jej używa z piołunem, wtedy wzmacnia ciało, a zarazem i żołądek. Ostrzegam jednak wielce, aby nie pić za wiele; mniejsze dawki zpożytkuje organizm, większe są mu za ciężkie. Lepiej rano, w południe i wieczór łyżkę lub dwie wypić, niż naraz filiżankę. Powódź nie przynosi urodzajności, a za dużo naraz herbaty jest powodzią.

Dalej wzmacnia podobnie organizm kurze ziele i korzenie dzięglu. Nie masz ziółka ani korzenia, któryby działał na krew korzystniej, jak korzenie kurzego ziela, a przecież głównem jest zadaniem uregulowanie obiegu krwi i utrzymanie jej w porządku. Z kurzem zielem zmieszaj szałwię; jałowiec z korą dębową także dobry, działa wzmacniająco na wewnętrzne narządy; trzy ziarnka żywiczne wielkości grochu codziennie 3 razy rozgryź i zjedz, działają one bardzo korzystnie na wnętrzności.

Paraliż serca.

Zdarza się często, że zegar najsławniejszej firmy, chodzący zawsze dobrze, stanie nagle, i wtedy stawiamy sobie pytanie: co się też stało zegarowi, że nagle chodzić nie chce? Badając znajdziemy, że albo proch wpadł w kółka, i wstrzymał całą maszynerję, albo za zimna temperatura wstrzymała chód zegara; w ostatnim wypadku mówimy, że oliwa w kółkach jest zimna, i stała się lepką. Są jeszcze inne przypadki, które powstrzymać mogą zegar w biegu. Zegar jest dla nas stosownem przykładem

15*