0150

III. 7.

x. x.

135

7. N. N.

W ks. II rozdz. 39 swej kroniki opisuje Gall¹) jedne z licznych wypraw Bolesława Krzywoustego na Pomorze, rozpoczętą zimową porą (hiemali tempore), a ukończoną po upływie pięciu tygodni (qidnque .... eb-domadis). Wyprawa dotarła aż do Kołobrzegu, a zakończyła się dobrowolnem poddaniem miasta i panującego tamże księcia pomorskiego. Bezpośrednio po tej opowieści zamieszcza Gall w następującym zaraz, 4-0 rozdz. taką wiadomość-): Sed mm isło gaudio de victoria trimnphali exortum est maius gmulium ort o sibi filio propenie de regali. Puer autem etate crescat, probitate proficiat, probis moribus augeatur. Z tego zestawienia widoczna, że urodziny syna Bolesławowego przypadły bądź to na sam czas wyprawy, bądź też w najbliższym czasie po jej ukończeniu: dlatego chcąc określić datę urodzin, trzeba ustalić datę samej wyprawy. Rzecz trudna o tyle, że o tej właśnie wyprawie nie znajdujemy żadnej zapiski w rocznikach; wzmianki bowiem zamieszczone tamże o wojnach pomorskich odnoszą się niewątpliwie do innych wypraw. .Jedyna drogą do bliższego ustalenia chronologii wypadków jest rozważenie faktów, o których Gall opowiada przed niniejsza wyprawą i po niej; w ten bowiem sposób dadzą się przynajmniej określić granice czasu, w obrębie których wzmiankowaną wyprawę pomorską będzie można pomieścić. Z wypadków przed wyprawą opowiedzianych, pierwszy, którego data może być dokładniej podaną, jest wspomniany przez Galla³) fakt napadu'Czechów na Polskę, w chwili, w której Bolesław wybierał się właśnie na Pomorze. Napad czeski nie mógł nastąpił' przed 14 maja 1107 r., aż dotąd bowiem panował w Czechach zaprzyjaźniony z Bolesławem Borzywój II; dopiero kiedy go w tym czasie wygnał Świętopełk II, ks. ołomuniecki, i sam odzierżył tron czeski, rozpoczęły się nowe niesnaski z Polską, zwłaszcza że Borzywój wraz z bratem Sobiesławem I schronił się do Polski^{2 3}). Z faktów, które Gall opowiada po owej wyprawie pomorskiej, najbliższy, który się da chronologicznie określił', jest fakt wyprawy cesarza Henryka V do Węgier, tudzież dywersya, jakiej równocześnie dokonał Krzywousty, napadając na Czechy, sprzymierzono z cesarzem Z Koziny zaś dowiadujemy się')), że kiedy książę czeski Świętopełk bawił z cesarzem na Węgrzech, Borzywój, w miesiącu wrześniu 1108 r. wypadł z wojskiem polskiem do Czech. Wspomniana przez Galla dywersya miała miejsce w^T tym właśnie czasie. Stąd wynika, że wyprawa pomorska, o którą nam tu chodzi, odbyła się w czasie między 14 maja 1107 r. a wrześniem 1108 r.: gdy zaś sam Gall podaje, że rozpoczęła się w zimie i trwała przez pięć tygodni, przeto nie można wątpili, że datą jej jest koniec roku 1107 lub początek 1108. A że fakt urodzin syna Bolesławowego jest równoczesny z tą wyprawą, przeto i on przypadać musi na koniec r. 1107 lub początek 1108.

Z tego ustalenia daty okazuje się, że wzmianka Galla o urodzinach syna nie może się odnosić do Włodzisława II, który przyszedł na świat jeszcze r. 1105 ⁷) (III. 6.), ani do Leszka, Bolesława Kędzierzawego 1 jego braci młodszych, których daty urodzin przypadają niewątpliwie na czas zgoła inny (III. 10. 16. 17. 18. 22.). Jedynym synem Krzywoustego, którego czasu urodzin nie znamy, do którego zatem data 1107 —1108 mogłaby być odniesioną, jest starszy Kazimierz, zmarły jeszcze za życia ojca, r. 1131. Gdy wcszelako i co do Kazimierza ważne okoliczności przemawiają za tern, ażeby datę jego urodzin odnieść do r. 1122 lub czasów jemu najbliższych (III. 14.), przeto trzeba powiedzieć, że wzmianka Galla dotyczy innego .jakiegoś syna Krzywoustego, o którego imieniu i losach nie mamy zresztą w współczesnych ęi późniejszych) źródłach żadnej dalszej wiadomości.

Czy ten brak wszelkich o nim wzmianek w historyografii mamy uważać za okoliczność zachwiewającą prawdopodobieństwo poprzedniego naszego wywodu? Mniemam, że nie. Jeżeli żaden rocznik nie zapisał pod r. 1107 czy 1108 urodzin syna Krzywoustego, to tylko dla tego, że rocznikarstwo ówczesne nie prowadziło wyczerpująco dokładnych metryk rodziny panującej; aby nie sięgać dalej, jak do potomstwa Krzywoustego, wystarczy podnieść, że w żadnym roczniku nie ma podanej daty urodzin Kazimierza starszego, Mie-

1

Włodzisława II, n. p. llielowski w Mon. Pol. I. 454 uw. 1: Grunhagen, Schles. Reg. I. 20.

2

Mon. Pol. I. 453. 454. — 2) Ibid. I. 454. — 3) Ibid. I. 450. — 4) p₀r. Roepell. Gesch. Pol. 237; Palacky,

3

Gesch. Ilohm. I. 355. — 5) Mon. Pol. I. 457. — 6) Font. rer. Boh. II. 157. — ") Dotąd zwykle wiadomość tę odnoszono do