0004101

76 LICZBY A GODZINY

kapłana 7X13, szamaim czyli niebiosa 30X13 i t. p. Lecz prócz podstawy 13 Oskar Fischer znalazł ją w liczbie 23: imię Lewi znaczy 2X23, Jozue 1 7 X23 i t. p. Liczba podstawowa 29 daje: Noe 10X29, Samuel 13X29, Samson 24X29 i t. p. Liczba podstawowa 31 daje: Jordan 9X31, Sinear 20X31, Sesach także 20 <31 i t. p. Liczba podstawowa 47 daje: Ezaw 8X47, Tora 1 3 X 47 i t. p. Liczba podstawowa 7 1 daje: Bileam 2X71, Faraon 5X71 i t. p.

To była owoczesna matematyka zjawisk.

Jak widzimy, stanowiła ona integralną część owej filozofji starożytnej, która się odbiła w Dziadach Mickiewiczowskich i w ich liczbie tajemniczej czterdzieści cztery.

4. Liczby a godziny.

Słowa Gustawa „Wybiło dwie godziny: miłości, rozpaczy, a teraz następuje godzina przestrogi “ dowodzą, że nie chodziło

0    godziny w znaczeniu chronologicznem, ale symbolicznem. To samo spotykamy w ewangeljach. Czytamy: „Żaden się nań ręką nie targnął, bo jeszcze nie przyszła była godzina jego“ (Jan VII, 30). „Idzie godzina i teraz jest, gdy usłyszą głos syna bożego" (Jan V, 25). „Przyszła godzina, oto będzie wydań Syn Człowieczy" (Marek XIV, 41). „Aleć to jest godzina wasza

1    moc ciemności (Łukasz XXII, 53). „Ciebie zachowam od godziny pokusy" (Apokalipsa III, 10). „Poznał tedy ojciec, że ona godzina była, której mu rzekł Jezus: Syn twój żyje" (Jan IV, 53). „Godzina, której się nie domniemacie, Syn Człowieczy przyjdzie" (Łukasz XII, 40). Następnie mamy zdarzenia w pewnych godzinach: „A była godzina trzecia i ukrzyżowali go" (Marek XV, 25). „A od godziny szóstej stała się ciemność po wszystkiej ziemi aż do godziny dziewiątej" (Mateusz XXVII, 45). „A około godziny dziewiątej Jezus zawołał wielkim głosem" (Mateusz XXVII, 46).

Znaczenie godzin ewangelicznych uwidoczni się, gdy rozpatrzymy literaturę tak zwanych godzin kanonicznych, przeznaczonych na modły, których to godzin jest siedm: Jutrznia, Pryma, Tercja, Sexta, Nona, Nieszpory i Kompleta.

Wszelako najwięcej uwagi poświęcano trzem godzinom kanonicznym, mianowicie Tercji, Sexcie i Nonie, tak, że niektórzy autorowie kościelni innych nawet nie wspominają, jak Tertulljan (De oratione, 25), Cyprjan (De oratione dominica, 34) i Kasjan (De coenobiorum institutis II, 2).

Tertulljan pisze, że trzeba odprawiać modły o godzinie trzeciej, szóstej i dziewiątej, gdyż Pismo Święte specjalnie je wyróżniło. O godzinie trzeciej nastąpiło zesłanie Ducha Świętego na Apostołów (Dzieje Apostolskie II, 1 5)- O godzinie szóstej Piotr wstąpił na dom, aby się modlić, i miał widzenie (Dzieje Apostolskie X, 9). O godzinie dziewiątej Piotr i Jan weszli do świątyni na modlitwę i ujrzeli paralityka, którego Piotr uzdrowił (Dzieje Apostolskie III, 1). Te modły symbolizują dług spłacony Ojcu, Synowi i Duchowi Świętemu. Wspomina też, że i Daniel modlił się trzy razy dziennie (Daniel VI, 1 0).

Cyprjan wyjaśnia, że godzina pierwsza do trzeciej ukazują pełną jej liczbę, tak samo godzina czwarta do szóstej i siódma do dziewiątej. Dlatego zdawien dawna zachowywano te godziny, przeczuwając ich tajemnicze znaczenie, aż do owej tajemnicy objawienia. Albowiem Piotr miał widzenie o godzinie trzeciej, a od szóstej do dziewiątej Pan wisiał na krzyżu, zmywając krwią nasze grzechy.

Kasjan pisze, iż w niektórych klasztorach śpiewano na Tercję, Sextę i Nonę tyle Psalmów, ile jednostek liczyła każda godzina.

Jeżeli chodzi o godzinę pokusy, to warto przeczytać, co pisze święty Bazyli, zwany Wielkim. Wymieniając w swych Regułach Obszerniejszych wszystkie godziny kanoniczne (XXXVII, 3 — 5), radzi o godzinie szóstej, odpowiadającej południowi, odmawiać Psalm XC celem uwolnienia się od zasadzek djabła południowego.

W Konstytucjach Apostolskich (VIII, 34) powiedziano, iż na Tercję należy się modlić, ponieważ o godzinie trzeciej Pan