0006901

Ch. ( 94 ) Ci.

CHUTEI. Lud perski, który Asarr-haddon wyprawił do Samaryi, by w niej osiedli na miejscu dziesięciu pokoleń Izraelskich, które on przeniósł do As-syryi. Jest mniemanie, iż oni tak byli zwani przeto, że przeniesieni byli z prowincyi zwanej Chut/ia, od rzeki Chtilh. Pismo wzmiankuje, iż Chuthei przybywszy do tego nowego kraju, trwali przy czci Bogów, którym się kłaniano za Eufratem. Bóg rozgniewany tą ich bezbożnością, zestal na nich lwów, którzy ich pożerali. Dowiedziawszy się król Assyryjski o tej ich klęsce, i o jej przyczynie, posiał jednego z kapłanów Boga Izraela, abv nauczył ich prawdziwej czci Pańskiej, len bezwątpienia bydź musiał jeden z owych kapłanów, którzy należeli do służby cielca złotego. Albowiem wszyscy owi prawi kapłani z familii Aarona, po odszczcpieństwie dziesięciu pokoleń , pozostali razem w królestwie Jady na usługach kościoła Jerozolimskiego, i bojaźń to sprawiła w owym ludu, iż przyjęli te oświecenia i przepisy, które im były dawane , ale sądząc , iż pogodzić mogli razem swe dawne za-bobonności z prawem Mojżeszowein które im podano, by się go trzymali, nic wzbraniali się oni wykonywać cześć należytą Bogu Izraela, ale nic przestawali czcić razem i bałwanów swoich. Przy takdziwolwornćj mieszaninie, dzielili oni obrządki czci swojej pomiędzy Bogiem Stwórcą wszech rzeczy, tudzież nikczemncmi i niedołężnemi stworzeniami. Ten lud za czasówjeszcze Ezdra-sza trwał przy tej czci podzielonej. Mieli oni kościoły poświęcone fałszywym Bogom, ale jeszcze nie wystawili Bogu Izraela. Za czasów Zarobabcla gdy robiono około wystawienia na nowo kościoła Jerozolimskiego, okazali oni wiele skłonności w przykładaniu się do tej fabryki. Za panowania Ale.tan-dra wielkiego, wystawili kościół prawemu Bogu na górze Garysim, gdzie mu cześć oddawali, w tym sposobie jak czyniono w Jeruzalem. Usiłowali przy-tem upoważnić len kościół za równo z Jerozolimskim , czego żydzi znosić nic mogli, i ztąd nadewszystko powstało poróżnienie i niechęć nawzajem pomiędzy żydami i Samarytanami. IV. Reg. Cap. 15. 1. Esdrae. Cup. 4.

CIIWAŁA BOGA. Gloria Dci. Ten wyraz pospolicie oznacza obecność Pańską. Mojżesz i siedmdziesiąt starszych z pomiędzy Izraela, weszli na górę Sy-nai i widzieli chwalę Pana. Fiderant gloriom Dci. Chwała Pańska także okazała się Izraelitom w obłoku, po ich obruszeniu się i szemraniu przeciw Mojżeszowi. Arka także Pańska nazwana była niekiedy chwalą Izraela, chwalą Boga. W tenczas gdy ją zabrali Filistynowie, mówiono Translata estgloria Isracl. Psalmista nazywa muzyczne instrumentu, chwalą swoją. Ut canlct tihi gloria mea, exurge gloria mca, exurgc psalterium ct Cithara. Psalm.

18. ą\

CIBSAIM. Miasto pokolenia Efraj-ma , które było wyznaczone na miasto ucieczki, i dane było na mieszkanie Lewitom familii Kaath. Josue. Cap. 21-

CIDARIS. Czapka arcykapłana i kapłanów żydowskich, kształt tej czapki nie jest dokładnie wiadomy i tłumacze czynią różne jej opisy. Mojżesz mówi, iż Tyara czyli Mitra najwyższego kapłana, była z mater/i jedwabnej , a prostych kapłanów lniana.

Owa arcykapłana była droższa i wspanialsza, miała na sobie blachę złotą, na której wyryte było imię Boskie ; ta była na przodku i przykrywała część czoła arcykaplańskiego, mogła pewnie bydź tego kształtu jako owe mitry, wprost wzniesione królów Perskich ; dla różnicy od czapek prostych kapłanów, które były nachylone nakształthełmów. Levit. Cap. 8.

CIEMNOŚĆ. Tenebrae, Tenebrae erant super faciem Abyssi, mówi pismo (Genes. Cap. 1.) Chaos było zanurzone w grubych ciemnościach , albowiem światło jeszcze nie było stworzone. Klęska ciemności którą Bóg ukarał Egipt, by ła jedną z najokropniejszych.    U na ettitn Catcna tenebrarum,

omnes erant eolUgali. Autor ksiąg mądrości, żywo opisuje okropny stan, do którego wówczas byli przy wiedzeniEgi-peyanie. « Ciemną zapomnienia po-» mroką rozproszeni są, trworzliwi, straszni, i w wiclkićm podziwieniu stros-»kani... żadna zaś ognia siła, niemo-" gła udzielić im światłości, ani gwiazd " iskrzące się blaski, niezdolały oświc-» cićowej nocy okropnej «. Ciemności, które okryły całą ziemię przy śmierci Chrystusa, trwały przez cały prawie czas, przez który Zbawiciel był na krzyżu od szóstej godziny aż do dziewiątej , przez trzy godziny z południa. A sexla autem hora tenebrae factae sunl saper nninersam terrain usfjue ad lioram nonam. Niektórzy utrzymywali, iż te ciemności nicokry-ły ziemi, ale tylko część ziemi żydowskiej , która niekiedy wyraża się pod nazwiskiem całej ziemi; inni zaś twierdzą , iż rozciągnęły się na całą tę naszą atmosferę, albo przynajmniej na większą część. Ciemności w sensie figurycznym biorą się: 1) za niewia-domość prawdy, DiHxerunt homines magis tenebras quam lucern. 2) za grzech, Jbjiciamus ergo opera tenebrarum. 3) za nieszczęśliwości i uciski, Fuitque dics illa tenebrarum et discriminis. 4) za piekło, Elccmosi-na ab omnipeccalo et a mortc liberał, et non patietur animarn irc in tenebras. 5) za śmierć, Nam quid cognoscen-tur in tenebris mirabilia tua ?

CIEMNY. Obscttrus. Obscurare Mamy w prawie Mojżesza (Levit. Cap. 13.) Si obscurior fuerit lepra, et non creuerit in cute, mundabit earn quia scabies est. Zachariasz prorok mówi: Obsnu.rentur ocali coruni ne vidc-ant: przepowiada zaślepienie żydom niechcącym poznać Chrystusa. W Psalmie mamy. Collocaińt mc in ob-scuris, co oznacza nieszczęśliwości, w których zostawał Dawid prześladowany, zwłaszcza od syna swego Absa-lona. Iłep/etisunt, qui obscurati sunl, lerrae domibus iniquitalam: To prze-powiedzenie ściąga się do Izraelitów wziętych w niewolą i zaprowadzonych w domy Babilońskie. Przyćmienie serca, umysłu, oznacza niewiadomość dobrowolną, i zatwardziałość.

CIERPLIWOŚĆ. Patienlia, pochodzi od słowa Patior, cierpię, znoszę. To słowo znaczy równie cierpliwość Boga, który czeka nawrócenia grzeszników, quando e.rpeclabat Dci pa tlen tia in diebus Noe, jako i człowieka znoszącego mężnie przeciwności. In patienlia vestra possedebitis animas restras. Pismo wychwala cierpliwość Joba, który wpośród tylu nieszczęśliwości i ucisków, któremi ze wszyst-