604494985

Metodologia badań w pielęgniarstwie — Anna Stodolak

nia ludzkiego oraz uchwycenia ich w całości, w kontekście przeżywania i zrozumienia przez uczestników badania.

W celu opisu i wychwycenia wyników pojawiających się w czasie badania stosuje się elastyczne i ewoluujące procedury. Badanie naturalistyczne zawsze ma miejsce w polu (tj. warunkach naturalnych), często w długim okresie czasu, podczas gdy badanie ilościowe może mieć miejsce zarówno w warunkach naturalnych jak i specjalistycznych laboratoriach. W badaniu naturalistycznym, zbieranie informacji oraz ich analiza odbywa się w tym samym czasie: w czasie przesiewania zdobytych wiadomości dokonuje się zmiany punktu widzenia oraz uzyskuje nowy wgląd w sytuację, co skutkuje pojawianiem się nowych pytań oraz poszukiwaniem nowych dowodów aby potwierdzić lub wzmocnić wcześniejsze przekonania. Poprzez rozumowanie indukcyjne, naukowcy dokonują integracji informacji, w wyniku czego pojawia się teoria lub opis, służące wyjaśnianiu obserwowanych procesów.

Badania naturalistyczne dostarczają bogatych oraz dogłębnych informacji, mogących potencjalnie wyjaśnić różne aspekty skomplikowanych zjawisk. Z tego powodu

—    oraz łatwości przekazywania wyników tych badań ludziom nie będącym naukowcami

-    niektórzy sądzą, że metody jakościowe będą w przyszłości odgrywać znaczniejszą rolę w kształtowaniu polityki zdrowotnej oraz rozwoju opieki pielęgniarskiej. Ten entuzjazm wydaje się jednak nieuzasadniony, ponieważ żyjemy w dobie wszechobecnej informatyzacji i komputeryzacji oraz zaufania potędze liczb. Na razie nic nie zapowiada kwestionowania statystycznych metod obróbki informacji, a dotyczy to szczególnie badań ilościowych. Owszem, inne wyniki również można poddawać takiej analizie, ale są one uznawane jako mniej istotne. Czas pokaże, kto ma rację.

Wyniki pochodzące z dogłębnych badań jakościowych rzadko mają jedynie powierzchowny charakter, ale podejście to również podlega ograniczeniom. W metodzie tej ludzie używani są bezpośrednio jako instrumenty zbierania informacji, wiadomo zaś, że ludzie są inteligentni i wrażliwi, lecz mogą się mylić. Subiektywność, która wzbogaca wgląd analityczny doświadczonych badaczy, może prowadzić do zupełnie trywialnych odkryć u mniej doświadczonych naukowców. Metoda ta zatem wymaga o wiele lepszego przegotowania naukowego i psychologicznego.

Subiektywna natura badań naturalistycznych często rodzi pytania odnośnie idio-synkratycznej (jednostkowej) natury wniosków. Czy dwóch różnych badaczy studiujących to samo zjawisko u tego samego pacjenta doszłoby do tych samych wniosków? Sytuację ponadto komplikuje fakt, że większość badań naturalistycznych obejmuje względnie niewielką grupę badanych. Nic dziwnego zatem, że czasem pojawiają się pytania odnośnie możliwości uogólniania wyników tego typu badań.

Wielorakie paradygmaty i ich wpływ na badania pielęgniarskie.

Wszelkie paradygmaty powinno postrzegać się jako soczewki wyostrzające nasze postrzeganie badanych zjawisk, a nie jako kurtyny, ograniczające pole intelektualne. Pojawienie się różnych spojrzeń na świat oraz ich wykorzystywanie w badaniu problemów pielęgniarskich jest zupełnie zdrowym i pożądanym trendem w poszukiwaniu nowych dowodów naukowych, stosowanych później w praktyce. Chociaż postrzeganie świata naukowca może być paradygmatyczne, wiedza sama w sobie taka nie jest. Co więcej, wiedza z zakresu pielęgniarstwa byłaby doprawdy słaba i ograniczona, gdyby

20 Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy 2011