604494982

Metodologia badań w pielęgniarstwie — Anna Stodolak

„Metoda naukowa” a badania ilościowe.

Tradycyjna i pozytywistyczna „metoda naukowa” odnosi się do ogólnego zbioru ściśle ułożonych i uporządkowanych procedur, służących pozyskiwaniu i gromadzeniu informacji. Badacze stosujący metody ilościowe najpierw za pomocą rozumowania dedukcyjnego tworzą pewne hipotezy, następnie testowane w realnym świecie. Z reguły poruszają się w uporządkowanym i systematycznym kierunku: od definicji problemu i wyboru koncepcji, na których należy się skupić, poprzez projekt badania i zbieranie informacji aż do fazy rozwiązania problemu. Termin systematyczny oznacza logiczne postępy naukowe badacza poprzez serię zaaranżowanych kroków, zgodnie z wcześniej ustalonym planem działania.

Naukowcy posługujący się metodami ilościowymi stosują mechanizmy kontroli w swoich badaniach. Kontrola zakłada nałożenie pewnych warunków wyjściowych na materiał i metody badań w celu zminimalizowania zakłóceń, spotęgowania zaś dokładności oraz istotności naukowej. Problemy pozostające w kręgu zainteresowań pielęgniarek-badaczy — np. otyłość, stosowanie się do zaleceń leczniczych, ból — są z reguły zjawiskami niezmiernie złożonymi, odzwierciedleniem działania różnych sił i napędów. Badacze starając się odizolować związki istniejące pomiędzy zjawiskami, nakładają kontrolę na czynniki, które nie są w bezpośredni sposób badane. Dla przykładu, jeżeli badacz zainteresowany jest zgłębianiem związku pomiędzy dietą a choroba niedokrwienną serca, podejmuje odpowiednie kroki w celu kontroli innych istotnych czynników ryzyka tej choroby - stresu, palenia papierosów, jak również innych potencjalnie ważnych kwestii, np. wieku i płci. Mechanizmy kontroli mogą stanowić odpowiednie kryteria włączenia do badania lub wyłączenia z niego, albo po prostu stanowić o podziale na grupy badawcze.

Badacze o zacięciu ilościowym gromadzą dowody empiryczne - zakorzenione w obiektywnej rzeczywistości oraz odbierane bezpośrednio lub pośrednio poprzez zmysły. Dowód empiryczny może zatem składać się z obserwacji czynionych za pomocą wzroku, słuchu, smaku, dotyku i węchu. Obserwacja odczynu zapalnego tkanki skórnej lub jego braku, częstość rytmu serca pacjenta, masa ciała noworodka — oto przykłady empirycznych obserwacji. Konieczność stosowania dowodów empirycznych jako podstawy wiedzy oznacza, że wyniki badań mają swoje podłoże w rzeczywistości a nie w osobistych przekonaniach badacza.

Dowody naukowe w badaniu przeprowadzanym według paradygmatu pozytywistycznego gromadzone są według szczegółowego planu oraz przy użyciu odpowiednich instrumentów. Zazwyczaj uzyskiwane dane są ilościowe (chociaż nie zawsze) - są to informacje numeryczne, będące wynikiem formalnego pomiaru, które mogą być potem przeanalizowane za pomocą metod statystycznych.

Ważnym celem tradycyjnego badania naukowego jest zrozumienie zjawisk, nie w kontekście pewnych szczególnych okoliczności, lecz w szerszym ogólnym sensie. Na przykład badacze nie są z reguły zainteresowani zrozumieniem dlaczego konkretna osoba zachorowała na raka szyjki macicy, interesują ich za to ogólne czynniki, które doprowadzają do rozwoju raka, zarówno u tej osoby jak i u innych. Ważną cechą podejścia tradycyjnego jest zatem dążenie do przekraczania specyficznych sytuacji i wejścia na płaszczyznę ogólną. W istocie, zakres w jakim wyniki danego badania mogą być uogólnione i przełożone na populację ogólną, nie obejmującą osób uczestniczących w próbie

18 Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy 2011