0272

V. 14.

ltYKSA ELŻBIETA (m. OTTON, WACŁAW II, RUDOLF III, PIOTR Z ROSENBERGU, ALFONS VII),

257

Że Elżbieta przeżyła zmarłego wkrótce (r. 1307) Rudolfa, stwierdza Gont. Sancruc.¹), tudzież cały szereg wiadomości, przekazanych o jej dalszych losach w źródłach czeskich, które od dzierżonego przez nią jako zaopatrzenie w¹dowie zamku Gratz (Kóniggratz) nazywają ją stale domina de Grecz. Datę jej śmierci zapisuje Chroń. Aul. Reg.²) i Kron. Franc. Pras.³) pod dniem 19 października 1335 r., Kron. Benesza z Weitm.⁴) pod dniem 20 tegoż miesiąca i roku, Chroń. Anon.⁵) pod r. 1334. Daję pierwszeństwo dacie pierwszej, jako poświadczonej źródłem stosunkowo najwiarogodniejszem.

i. Otton.

Syn Ottona V Długiego, margrabiego brandenburskiego, zmarł przed 25 lipca 1300 r.⁶).

2.    Wacław II.

Syn Przemysła Oltokara II, król czeski i (od r. 1300) polski, urodzony 27 września 1271 r., zmarł 21 czerwca 1305 r. Żonaty przedtem z Judytą, córką króla niemieckiego Rudolfa z Habsburga ¹).

3.    Rudolf III.

Syn Albrechta I, króla niemieckiego, urodzony około 1280 r., król czeski, zmarł 4 lipca 1307 r. Żonaty przedtem z Blanką, córką Filipa III, króla francuskiego²).

3 a. [Piotr z Rosenbergu],

Jankowi z Czarnk.³) nic niewiadomo o drugiem małżeństwie Ryksy Elżbiety z Rudolfem III; podaje on natomiast, że po śmierci Wacława II wyszła ona za wielmoża czeskiego, pana na Rosenbergu (nobilem de Rosenberg in suum duxit consortem). Źródła czeskie, które losami Elżbiety zajmują się szczegółowo, a o nowem małżeństwie jej w Czechach najlepiej musiałyby wiedzieć, nic o niem nie wspominają; milczenie to jest wymowne, i wystarcza samo przez się do zachwiania przekazu Janka z Czarnk. Wiadomo natomiast, że Viola, córka Mieszka I cieszyńskiego, zwana także Elżbietą (jak niniejsza Ryksa), wdowa po Wacławie III, królu czeskim, wyszła r. 1316 za Piotra na Rosenbergu⁴); o tymże Piotrze podaje nadto Chroń. Aul. Reg.⁵) wiadomość, że miał poprzednio narzeczoną, córkę Henryka z Lipy, którą porzucił; z owym zaś Henrykiem z Lipy Ryksa Elżbieta, już jako wdowa po Rudolfie, zostawała w stosunku miłosnym. Były zatem liczne i różnego rodzaju węzły, które Elżbietę łączyły z domem Rosenbergów; niedokładne informacye, jakie o nich miał Janko z Czarnk., a zwłaszcza pomieszanie dwu osób, wdowy po Wacławie II z wdową po Wacławie III, stały się podstawą powyższego błędnego przekazu.

3 b. [Alfons VII].

Według Długosza¹³) Ryksa po śmierci Rudolfa miała wyjść za króla hiszpańskiego, z imienia niepo-danego, z którego urodziła córkę Sancyą, później żonę Alfonsa aragońskiego. Była w istocie Piasto wna, imieniem Ryksa, której mężem był Alfons VII kastylijski, matka Sancyi, wydanej za Alfonsa II aragońskiego; była to jednak nie córka Przemysła II, ale Włodzisława II śląskiego, poślubiona jeszcze w r. 1152 Alfonsowi VII, zmarła nie później jak w drugiej połowie XII wieku¹³). Notatkę o tej Ryksie, zaczerpniętą z Chroń. Albrici ^u), podającą niemal dosłownie szczegóły przytoczone u Długosza, odniósł ten ostatni, przez błędną determinacyą, uwiedziony tożsamością imion, do córki Przemysła II. Por. o tem także III. 5 a.

Balzer, Genealogia Piastów. 33

1

1) Mon. Germ. SS. IX. 734. — 2) Font. rer. Boh. IV. 330. — 3) Ibid. IV. 421. — 4) Ibid. IV. 486. — 5) Do-

2

bner, Mon. hist. Boh. III. 55. — ⁶) Por. wywód poprzedni. — 7) Cohn, Stammtafeln, tabl. 42. — 8) Ibid. tabl. 32. —

3

Mon. Pol. II. 686. — 10) Grotefend, Stammtafeln VII. 3. — U) Font. rer. Boh. IV. 230. — 12) Hist. Pol. III. 26. —

4

13) Grotefend, Stammtafeln, I. 6; Semkowicz, Rozb. Dług. 329. — 14) Mon. Germ. SS. XXIII. 834.

5

<» 4 0-» «■