0098

78

Jenjusz młodości wiedzie je ścieżką światową, a Anioł stróż wskazuje tylko przestrzenie niebios, i myśl a serce owija świętą przędzą, że żadne nie zwala się kałem ziemskim, nie zwróci do jego uciech i roskoszy.

Spojrzyj na te wybrane istoty; ich oczy pełne ognia życia, jakaś mgła smętna łzawi; uśmiech rzewnością tylko barwny, nie ma cechy radości świata; wśród jego gwaru, one tęsknią, wśród zabawy, dumają; ale ich serca pełne miłości dla braci, jak i Pana, ich myśl obudzona wznosząc się do Stwórcy, i dla bliźnich skłania. Ziemia nie ich celem, to krótka jeno pielgrzymka, jakoby próba skrzydeł młodego do polotu sokoła; ten pewny ich mocy, ufny że posłuszne jego woli, ulatuje z gniazda, aby szybować pod słońcem, po nad szczyty gór i lasów; te, powłokę ziemską składają w chłodnój ziemi, aby duszą ulecić, i zacząć inne w wieczności życie.

Patrzałem na te wybrane istoty, znałem je z bliska, i korzyłem się przed niemi.

Miałem takiego towarzysza szkolnego, na jednej z nim ławce przesiedziałem lat kilka. W bardzo młodym wieku porzucił szkoły, uciekając od światowego gwaru; przywdział habit Kameduły na Bielanach pod Warszawą, i tu doszedłszy godności Przeora, w trzydziestu kilku latach życia, skończył dni swoje, i spoczął w pieczarach zakonnych.

Pierwszy raz poznałem co to dziewiczość uczuć w młodzianie, którego czoło Bóg napiętnował jako wybranego na sługę swoich ołtarzy. To wzniosie godło, zmuszało żywą nawet młodzież do szczególnego uszanowania; miał on tę wyższość, którą zdobywali drudzy zdolnością, dowcipem, nauką, śmiałością i odwagą; a tę wyższość zjednywał sobie tym łzawem spojrzeniem, co na cierpienie, doznaną krzywdę, nie ma słów w ustach, aleje czytasz w oczach: a wzrok ten, rozbraja gniew i zaciętość samą, budzi współczucie, i miękczy kamienne nawet serca. Tę wyższość zdobywał owym uśmiechem rzewnym, bolesnym, co w niem czytasz i radość nie ziemską, i cierpienie ziemskie, i modlitwę szczerą, i skargę zarazem.

Takiego uśmiechu ludzie zwyczajni nie znają; ich usta nie potrafią się ułożyć do niego, jest to bowiem uśmiech duszy w zachwycie będącej, gdy myśl promienieje natchnieniem Bożem. Taki uśmiech miewa czasem w samotności artysta-poeta, malarz, muzyk, w chwili tworzenia, gdy pióro czy pęzeł wierne i posłuszne ma swemu natchnieniu, a które także jest Bożóm natchnieniem. Nie zna go świat, ani żadne choćby najświetniejsze salony; bo to rzadkie zjawisko uśmiechu artystycznego, mignie najczęściój w skromnej chudobie, gdzieś na poddaszu, przy świćczce łojowej, lub płomieniu łuczywa. Widziałem go tam właśnie nie raz, i mogłem porównać z uśmiechem onych pielgrzymów Bożych.

Bzadkie to bardzo przykłady, spotkać młodzieńca tak wybranego na sługę ołtarza; częściój w młodych dziewicach dopatrzysz to piętno Boże. Ale że się wyrażę słowami ś. Ambrożego:

„Któż pojmie jej życie? kiedy ona za prawami była natury... ona w niebiosach czerpała, aby naśladować na ziemi."

Wzniosłe to wyrażenie jakże wybornie maluje ten stan wyjątkowy dziewicy, którój ludzie zrozumióć nie mogą, bo „ona w niebiosach czerpała, aby naśladować na ziemi."

I stąd, taki wysłany anioł na ziemię, obleczony w wątłą powlokę ciała, choć wyraźne nosi znamiona pochodzenia swego, choć wymusza cześć i podziw; niepojęty dla wielu, musi tęsknić