94291201

396 K. PANEK

białka lub koloidów w tej samej ilości wydalania moczu nie wzmaga. Za czynnym udziałem nabłonka w wydzielaniu wody świadczą także pewne spostrzeżenia kliniczne. Jeżeli mianowicie po znacznym upuście krwi lub obfitym krwotoku będziemy usiłowali obniżone ciśnienie krwi podnieść przez wlewanie do żył fizyologicznego rozczynu soli kuchennej, wydzielanie wprowadzonej wody drogą nerek odbywa się rączo mimo obniżonego ciśnienia.

Szczególniej moczopędnie działają właściwe składniki moczu

0    typie krvstaloidów, jakoto mocznik, kreatynina, ciała purynowe, sole mineralne i organiczne i t. p. Ponieważ wydzielanie tych ciał występuje zarówno przy obniżeniu ciśnienia krwi, n. p. po przecięciu rdzenia, jako też po wprowadzeniu roztworów izo-, hypo-

1    hypertonicznych, musimy im przypisać swoisty wpływ pobudzający na nabłonek wydzielniczy nerek. Własności moczopędne posiadają te ciała w stopniu niejednakowym; najwybitniejsze posiada mocznik, z soli zaś siarkan sodowy większe niż chlorek sodu, a jeszcze w mniejszym stopniu posiadają tę właściwość związki purynowe; jednakże wybitnie moczopędne działanie zauważyć się daje po wprowadzeniu pewnych ciał purynowych pochodzenia roślinnego jak kofeiny, teobrominy lub teofiliny.

Doświadczenia, przeprowadzone w celu wyświetlenia roli nabłonka w czasie wydzielania moczu, zmierzają jużto do wykazania jego czynności wydzielniczej wedle Bowmana i Heidenhaina, już też działania chłonnego na poparcie teoryi Ludwiga.

W celu stwierdzenia przypuszczenia, że czynność komórek kanalików krętych polega głównie na wydzielaniu na zewnątrz pewnych ciał zawartych we krwi, a nie wchłanianiu, względnie wydzielaniu do wewnątrz, wprowadzał Heidenhain rozczyn indygo-karminu do krwi królikowi, któremu poprzednio przecięto rdzeń pacierzowy poniżej rdzenia przedłużonego dla obniżenia ciśnienia krwi. Barwik ten ulega bowiem wydaleniu ze krwi przez nerki i już w kilka minut po wprowadzeniu pojawia się w moczu, barwiąc go niebiesko. Po zabiciu zwierzęcia i utrwaleniu barwika w nerce przez zastrzyknięcie alkoholu bezwodnego do tętnicy nerkowej, można było w wyciętej nerce stwierdzić zabarwienie niebieskie tylko w obrębie istoty korowej, podczas gdy istota rdzenna była niezabarwioną. W preparatach zaś mikroskopowych, sporządzonych z części korowej nerki, zauważyć się dały ziarenka barwika zarówno w świetle kanalików krętych, jak i wewnątrz komo-