FizykaII20201

196

Powtóre, co się tyczy przewodnika dźwięku przekonano się. że każdy dźwięk tem jest mocniejszy, im gęstszy przewodnik. W zimnej sali każde narzędzie muzyczne jest głośniejsze, niż w sali ocieplonej. W nocy słychać głos nierównie dalej, niż w dzień: raz dla tego, że powietrze w nocy jest zimniejsze, a tem samem gęstsze i więcej jednostajnie ogrzane, a potem, że zwykle ' w nocy większa cisza panuje dokoła i nie ma tych prądów pionowych, . cieplejszych do góry a zimniejszych na dół, w których następuje wielorakie załamanie i nieregularne odbicie głosu, a wskutek tego znaczne jego osłabienie. Różnica mocy głosu w dzieir i w nocy daje się czuć szczególnie w strefie gorącej, jak się o tem Alexander Humboldt nieraz pośród lasów w Ameryce miał sposobność przekonać. Strzał pistoletowy sprawia w dolinach, a tćm bardziej pomiędzy skałami mocny huk, na wysokich górach słychać go zaś tak słabo, jak trzask z batoga. Tak samo dzwonek w zgęszczonem powietrzu dzwona nurkowego wydaje dźwięk, nieznośny dla ucha, a na bardzo wysokich górach zaledwie na kilka kroków słychać dokładnie mówiącego; w rozrzedzonem zaś powietrzu pod dzwonem machiny pneumatycznej słabnie dźwięk w miarę rozrzedzenia coraz bardziej aż do nierozpoznauia. Gdy powietrze w atmosferze jest bliskie przesycenia parą, tudzież w zimie podczas mrozów, głos ludzi i zwierząt, huk dział, bicie w dzwony słychać z daleko większej odległości, niż w przeciwnych okolicznościach. W wodorze, który jest blisko 14 razy mniej gęsty od powietrza atmosferycznego równej prężności, głos o wiele jest słabszy niż w temże powietrzu, a w atmosferze kwasu węglowego, którego gęstość ma się do gęstości powietrza, jak 1-529 : 1, każdy dźwięk wydaje się nierównie silniejszym. Dźwięk, przychodzący do ucha przez same ciała stałe jest mocniejszy od głosu, który się do niego powietrzem dostaje. Dla tego przykładają, nieraz ucho do ziemi, chcąc usłyszeć stąpanie ludzi lub zwierząt, albo bicie z dział w znacznej odległości.

Potrzecie, co do ubywania mocy głosy w powietrzu z oddaleniem od źródła jego, łatwo wykazać, że głos w odległości, 2,

3, 4 ... . razy większej, staje się 4, 9, 16----razy słabszym,

zatćni jest w stosunku odwrotnym do kwadratów z odległości ciała brzmiącego od przyrządu słuchu. Przyczyna tego jest ta,