FizykaII21301

207

mu, zatem objętość takiego słupa cieczy nie jest stateczna, lecz przeciwnie, że tam właśnie tak samo, jak w ciałach stałych zmiana objętości następuje.

W takim bowiem razie chyżość przesyłania fal głosowych w słupie cieczy musi się tak mieć do chyżości przesyłania ich w ogromnej jej masie, jak chyżość głosu w prętach do chyżości w bryłach nieforemnych I w rzeczy samej pomnożywszy Wert-lieimowską liczbę chyżości głosu w wodnej piszczałce przez W* mamy 1173-4 Xv^/s/₁₂ = 1437-1 metrów, t. j. chyżość, która zgadza się zupełnie z otrzymaną wyżej z prób Sturma i Col-ladona. Z tej zaś zgodności wynika znowu odwrotnie najprzód, że słup cieczy, w którym sie odbywają drgania podłużne, wydaje ten sam ton, co ciało stałe, którego sześcienna ściśliwość jest taka sama, jak cieczy; powtóre, że prawa równowagi ciał stałych rozciągają się też i na ciała ciekłe w pierwszych chwilach po zażyciu do nich sił zewnętrznych *).

§ 36. Odbicie sig głosu. Echo. Ruch dźwięczący, rozchodząc się w sprężystem ciele bez wszelkich przeszkód, nie powraca do miejsca swego powstania, bo każdy punkt bijącej fali przenosi całą żywą siłę swego ruchu na punkt następujący. Na granicy zaś jego, od której począwszy inna już sprężystość lub gęstość panuje, ulegają fale brzmiące powszechnemu prawu ciał sprężystych, to jest dzielą się na.dwie części, których jedna przechodzi przez granicę, druga zaś od niej odbija się, tworząc nowe fale spółśrodkowe, jakby wychodzące z innego środka, położonego po drugiej stronie tejże granicy. Fale takie zo-wią się odbiłemi, a głos wskutek nich powstały glonem odbitym. Prawa tego odbicia pozualiśmy w § 10, gdzie okazano, że fala kulista tak się odbija od płaskiej ściany granicznej, jak gdybj pochodziła z punktu, leżącego tak daleko za tą ścianą, jak daleko punkt środkowy pierwotnego ruchu leży przed nią. Każdy tedy promień kulistej fali odbitej zamyka z graniczną ścianą taki sam kąt, jaki z nią w tem samem miejscu tworzy promień Padającej fali kulistej. A że głos czyli w ogóle dźwięk jest ru-

) Wertłieiin. Annales de chim. et de płiys., III Serie, Tom 23; Pogg. Annal. T. 77- tudzież tom dodatkowy niniejszego dzieła.