FizykaII54301

539

barwami pryzmatycznemu Niektóre kryształy górne mają tę własność, że potrzeba kręcić pryzmę Nikola na prawo, t. j. w kierunku, jak idą wskazówki na zegarze, ażeby czerwona barwa rzeczonej tafelki zmieniła się na żółtą, ta znowu na zieloną, zielona na niebieską, a niebieska na fioletową, ’ Są jednak kry-ształy górne, z których tafelki szlifowane prostopadle do osi okazują w przyrządzie polaryzacyjnym zmiany barw, następują-^ce po sobie w tym samym porządku, jeżeli się nikol kręci ^w przeciwnym kierunku. Dla tego rozróżniamy prawo i lewo-skrętne kryształ’ górne. Dla należytego ocenienia tych pię-' 'ych zjawisk, potrzena zamiast białego światła użyć jednobarwnego, co się w ten sposób uskutecznia, iż się przez szkło, ile możności jednobarwne, spogląda na źwierciadło analizujące, położywszy naprzód tafelkę w mowie będącą na stoliczku przyrządu polaryzacyjnego. W takim razie za pokręceniem analizę- • ra około osi przyrządu zaciemnia i rozjaśnia się pole widzenia ^Zupełnie, tak samo, jak bez tafelki na stoliczku, z tą tylko ró-^Znicą, iż maxima i minima jasności nie przy azimutach 0°, 90^u, 180° i 270°, lecz przy innych, od grubości tafelki zawisłych,

^następują. Jeżeli położona na stoliczku tatelka jest prawo skrętną

i ma grubość 1™“, patrząc w analizujące źwierciadło przez czerwone szkło, widzi się maximum światła czerwonego przy azi-mucie 19° i 199°, a pole widzenia zaciemnia się, gdy azimut unalizera 109° i 289° wynosi. Patrząc przez szkło zielone, matnia jasności okazują¹ sio przy azimutach 28° i 208°, a minima przy U8° i 298°. W świetle fioletowem są one jeszcze o 13° da-Ićj na prawo wykręcone. Płaszczyzna więc drgań promieni świa-łł^a, przechodzącego z dołu przez tafelkę kwarcową, wykręca się tem więcej na prawo, im bardziej łamliwem jest światło, a doświadczenie uczy nadto, że skręcenie to rośnie też sv tym samym stosunku, jak grubości takiej płytce przybywa. W tafelce grubej wynosi ono w świetle czerwonem 38°, a we fioletowem 82°. z tego widać, że pole widzenia w białem świetle ni-Sdy. całkiem zaciemnić się nie może, bo chociaż jedna barwa, jest w minimum swej jasności, to inne barwy są jeszcze mniej więcćj od tegoż oddalone, wskutek czego tafelka także całkiem ezbarwmą okazać się nie może. Jednak nie w każdej tafelce ^warcowej widać równie piękne zabarwienie; na bardzo cienkich