FizykaII96101

955

stanowiska słońca nad poziomem przechodzą, obliczył ilość ciepła, którą na tej drodze otrzymuje w pewnym czasie od słońca jedna stopa kwadratowa ziemi, tudzież ile go słońce w tym czasie promieniami na całej swej powierzchni wysyła, Z tego obliczenia okazało się, iż cała ziemia z atmosferą swoją otrzymuje corocznie tyle ciepła od słońca, iżby niem można było na jej powierzchni stopić 30 ‘ 89 metrów. grubą warstwę lodu, osłaniającą ją do koła, gdyby się na samo topnienie jego zużyło. Aby ten ogromny ubytek ciepła na słońcu był pokryty, musiałaby co godzina na całej jego powierzchni zgorzeć'10 stóp gruba warstwa najgęstszego węgla, zatem w ciągu roku warstwa trzy mile i pół gruba. Rozdzieliwszy tę stratę ciepła jednostajnie na całe słońce, okaże się roczny ubytek w temperaturze jego, wynoszący 1^0,366 Cels. w przypuszczeniu jednak,, że ciepłe gatunkowe masy słońca w przecięciu jest takie samo, jak czystej wody. Ponieważ zaś temperatura na powierzchni ziemi nie tylko zawisła od ilości ciepła, które otrzymuje od niego promieniami, ale także i od tej ilości, którą.znowu promieniami w zimniejszy przestwór świata wysyła, więc Pouillet zajmował się też obliczeniem tej ostatniej ilości i oznaczył wreszcie rachunkiem, na różnych przypuszczeniach oparłem ¹), temperaturę tej przestrzeni światowej na — 142° Ccl-siusza.

Najznaczniej szem ziemskiem źródłem ciepła są różne sprawy chemiczne^ które się ciągle na ziemi odbywają. Prawie zawsze łączeniu się dwóch ciał ze sobą towarzyszy rozwinięci ciepła, które nieraz śród żaru i ognia ²) odbywa się. Sprawą, chemiczną, do wydobycia znaczniejszych ilości ciepła zwykle używaną, jest gorenie różnych ciał w powietrzu, tj. raptowne utlenienie, czyli chemiczne łączenie się ich z tlenem atmosferycznym. (T. I. § 49).

*

1

Obacz wspomnioną rozprawę Pouilieta, tudzież rozprawę Dra IV. Urbańskiego „Ekonomia świata“ w Bibliotece Ossolińskich. Poczet nowy. Tom 3. Lwów 1863.

2

Ob. Kani;a gospodarstwa wiejskiego Cz. I. p. Drą IV. Urbańskiego, tudzież artykuł „Ogień¹¹ w Encyklopedyi Powszechnej.