FizykaII97401

968

szy w parowym kotle płynie do cylindra tłokowego machiny i po wysłudze tamże, tj. po wykonaniu pewnej pracy, zamiast uchodzić w powietrze, skrapla się znowu w oziębiaczu, uważał zawsze, że ilość ciepła w każdej jedności wagi pary, występującej z tego cylindra, była mniejsza, niż w takiej samej ilości pary, do niego wstępującej, a różnica ta okazywała się wprost proporcyonalną do wielkości pracy, załatwionej działaniem jej prężności.

Ciepło, powstający przy goreniu węgli. pod kotłem wodą napełnionym, znosząc spójność cząstek tej wody, zamienia )% w parę wielkiej prężności, której cząsteczki uderzają tale mocno i nadzwyczaj prędko o tłoki w machinach parowych, iż przez to bardzo znaczne masy w ruchu utrzymywać, tj. wielkie prace załatwiać się mogą. Z doświadczeń Joulego, Ilirna ¹) i Thomsona, tudzież z teorycznycli poszukiwań tego ostatniego i Persona²) okazało się wyraźnie, iż w razach powstawania mechanicz-n ej Piły z ciepła znika zawsze ilość tegoż, proporcyonalna do wielkości onęj siły, tudzież żę kosztem pewnej zniweczonej ilości ciepła (up. ciepliny) uzyskuje się tyle mechanicznej pracy, ile jćj z drugiej strony do utworzenia jednej ciepliny spotrzebować sig musi. Liczby, przez wspomnionych fizyków podane, nie zupełnie się ze sobą zgadzają, bo też i doświadczenia same nie mogą być tak doskonale przeprowadzone. Według Joulego jedna ciepliu® da się przemienić w.pracę 820 f. st. ang. na 1°F, czyli w pracę 449-88 K. M. na 1°C; ciepłem zatem, potrzebnem do powiększenia temperatury jakiejkolwiek ilości wody o 1°C, możnaby tg samą ilość onej, nie zmieniając jej temperatury, podnieść w 1" na wysokość 449-88. metro w. Hirn nieco mniejszą przeciętną wartość mechanicznego równoważnika ciepła otrzymak mianowicie liczbę 413 kilogrąmetrów. na 1°C, a.teoryczne p°' •szukiwania, opierające się' na znajomości gatunkowego ciepłu powietrza przy stałej objętości Lgatunkowego ciepła jego przy

1

Hirn. Eechcrches sur’ l‘ęquivalent mecaniąue de la clialeur pres, a societe de physigue de’ Berlin. Paris 1858; Clausius o tem .w Fortschritte d. physik im J. 1855, Berlin 1858.

2

Thomson w KrCiniga Joumala a Person -w Compt. rendus T XXXIX-