Image
05

90

zawsze z wielką ich stratą; lu poległ rossyjski generał Niewiarowski. W dniu tym już nas wię-cćj nie atakowano. Gdyby się było udało stronie przeciwnej wziąśd bramę przez nas strzeżoną, byliby jeszcze w dniu 18 tył zaszli armii francuzkiój, a może i do poddania się zmusili. Lubo z największą dla nas chlubą utrzymaliśmy powierzoną nam pozyćyę, jednakże tyleśmy przez to osłabli, że dłużej jćj bronię nie byliśmy już wstanie. Noc z 18 na 19 była jedna z najokropniejszych, bowiem nic więcej w nićj nie było słychać, jak tylko piskliwe trąby, i nieslrojne bębny, ogłaszające nieszczęśliwą rejteradę. Rano dnia 19 przybył nam w pomoc generał Lariston ze szczątkami swojego korpusu, któremu zlecił generał Dąbrowski, aby swem wojskiem obsadził pozycyją przez nas dotąd bronioną. Laryslon począł perswadować, że nie będzie wstanie z lak małą liczbą wojska pozycyję tę utrzymad; lecz generał Dąbrowski nie zważając na tę perswazyą zakomenderował, korpus na ramię broń, i ogrodami rejteradę rozpoczął. Kiedyśmy już wyszli na ulicę prowadzącą do mostu na rzece Eisler będącego, ujrzeliśmy tu powtórną rejteradę Berezyny: wojska francuzkie cisnęły się bez porządku do mostu, przed którym tysiące rannych kończyło życie, a armaty, wozy amunicyjne powywracane, formowały góry nieprzebyte. Dywizyja nasza widząc niemożnośd dostania się do mostu, dla natłoku już bezbronnych żołnierzy, zmuszoną została kolbami takowych rozpychać i drogę sobie tym torowad. Nakoniec przecie o godzinie 9 zrana dostaliśmy się na drugi brzeg rzeki Elster; maszerując ku miastu Litzen. Po wysadzeniu mostu w powietrze, dowiedzieliśmy się, że książę Józef Poniatowski, naczelny wódz wojska polskiego, marszałek państwa francuzkiego, ugodzony będąc po dwa kcod kulami karabinowemi, chcąc jeszcze konno rzekę Elster przeplynąd, w nurtach jój, życia dokonał. Smutek ogarnął nas niesłychany, a lubo mieliśmy słuszny powód żalenia się na niego, jednakże łzy rzewne po nim roniliśmy. Idąc z Litzen do miasta Sax Gota, po lewej stronie traktu przy rowie szosowym, jest nagrobek skromny lecz pamiętny ze zwycięztwa odniesionego tu przez Szwedów nad auslryja-kami, zwycięzlwo to życiem przypłacił, tak król szwedzki Gustaw Adolf, jak i pobity głównie komenderujący ze strony Austryi generał Papenhaim. Kamień spiczasty czterema gałązkami obwiedziony jest miejscem, w którym Gustaw Adolf ducha wyzionął, na tym kamieniu nic więcśj jak rok 1682 jest wyrytym. W czasie lipskiój batalii, bawary zadeklarowały śię walczyd łącznie z monarchami sprzymierzonemi przeciw Francyi, i w skutek tego amunicyję do nas z Francyi idącą nie przepuścili, i to było główną przyczyną rejlerowania się naszego. Za przybyciem pod miasto Wajsenfelc, po nad rzeką Salą, ujrzeliśmy góry miasto dominujące, a tćm bardziój most który nam przebyć koniecznie potrzeba było, obsadzone licznóm wojskiem nieprzyjacielskióm; a lak znów nanowo bid się potrzeba było, nie szło już oto ażeby nieprzyjaciół zwyciężyd, ale oto żeby sobie drogę do Francyi otworzyć. Gwardyje stare z nadstawionym bagnetem niezwa-żając na plutonowe z gór strzelanie, śmiało naprzód postępowały, i po zajęciu pałacu Augu-stenluirg zwanego, nieprzyjaciół do cofania się zmusiły, a tćm samćm przejścia przez rzekę Salę-armii swej dozwolili. Ledwie żeśmy jedne przejście ułatwili, aż oto i drugie daleko znaczniejsze okazało się, bo pod miastem Hanau już blizko_Frankfortu nad Menem, zaszedł nam drogę generał Wrede z korpusem bawarskim do 30-tu tysięcy wojska pod okiem francuzkićm wyćw iczonego liczącym; zaraz rozpoczęli się bić francuzi z bawarami, lecz dla nocy nadcbo-