Image14

XXI

Darewski Antoni syn podporucznik.    Darowski, porucznik.    Daszkiewicz Józef, porucznik.

powstańców rozproszona. Lecz w dni kilka znowu się zaczęła Ukazywać na górze Fuenłe-Santa. Stanowisko hi-szpanów na tśj górze było mocne, obwarowane okopami, zasłonione od Guadalaviarn i wąwozów. Jenerał Chłopieki 12 Listopada przepłoszywszy straż przednią hiszpańską pod Yillaslar, uszykował swoje wojsko do ataku. Ogień nieprzyjacielski był straszny. Hiszpanie w mocnych stanowiskach zawsze z zaciętością walczyli. Przystęp był trudny, lecz nic nie wstrzymało szeregów Ćhłopickiego. Francuzi i Polacy z największą potykając się odwagą, zdobywali wszystkie stanowiska nieprzyjacielskie, i ze zwycięztwem wdarli się na szczyt góry. Armija hiszpańska, przejęta trwogą, rzuca broń, i rozprasza się po okolicach, a część jćj tonie w ucieczce. Jenerał Chłopieki zostawiwszy pułkownika Khckiego na prawym brzegu Ebru, wraca do swojćj brygady pod Tortozą.

Po poddaniu się tćj twierdzy, armja franeuzka wróciła do Arragonii, która spokojniejszą zaczęła przybierać postać. Lecz w Kwietniu 1811 zjawił się tam Mina, a napadłszy mały oddział francuzów zniszczył go ze szczętem. Suchet zapobiegając podobnym nieszczęściom, rozkazał jenerałowi Chłopickiemu, aby stanąwszy na czele 200 huzarów i 1000 grenadjerów ścigał Minę. Chłopieki dościga go pod Biotą, pędzi aż do Coseda, i tak nań silnie nastaje że wojsko jego rzucając broń i amnicyję, w nieładzie i trwodze ucieka za granicę Arragonii. Mina wszakże był zawsze strasznym dla armii fraucuzkiej. Suchet wybierając się pod Tarogonę, lękał się nie bez przyczyny, aby ten stawny wojownik, zapalając nowe powstanie w Katalonii i w Arragonii, nie przeciął wszelkich związków armii z Francyą. Suchet lubo z wielkim żalem, że się z nim rozdziela, porucza Chłopickiemu czuwanie nad całym prawym brzegiem Ebru (1). Po zdobyciu Tarragony i Montserratu, przez wojska' francuzkie, Chłopieki w Arragonii miewał utarczki z oddziałami powstańców: należał potem czynnie do oblężenia Saguntu: a w sfawnój potyczce z jenerałem Blake, pod murami tćj twierdzy, działając na prawym skrzydle, przyczynił się wiele do zwycięztwa, po którym nastąpiło poddanie się Saguntu 26 Października 1811. Pod murami Valeneyi i Peniskoli, po raz ostatni wojska polskie walczyły przeciw Hiszpanii. Suchet z żalem widział oddalające się te waleczne szeregi, ich mężnych dowódzców, i jenerała Ćhłopickiego, w którym upatrywał przeznaczenie do pierwszych stopni. Około 6000 doświadczonych w boju żołnierzy polskich opuściło nadbrzeża Ebru w Styczniu 1812. W czerwcu ujrzeli ojczystą ziemię, w Grudniu skostniałe ich trupy, już zawiewały śniegi północy mroźnćj! Chłopieki w wyprawie 1812 r, jako jenerał brygady wdywizyi Clapareda w gwardyi cesarskićj dowodził czterema pułkami nadwiślańskiemi. Raniony pod Smoleńskiem, w ciągu zwyeięztw i nieszczęść świetniał odwagą biegłego wodza. W roku 1814 wrócił z innemi do kraju i wnowćj organtzaeyi armii mianowany jenerałem dywizyi (3). Kiedy któryś z wyższych jenerałów powiedział mu (na saskim dziedzińcu w Warszawie) że źle maszeruje: Chłopieki, uśmiechnął się tylko i odrzekł: „Tym krokiem przeszedłem całą Europę.“ Zażądał dymissyi, i odtąd w zaciszy mieszkał do r. 1830. Dalsze jego działania do późniejszego biografa należą. Wysokiego wzrostu, silnie zbudowany, rysów twarzy podłużnych, nosa pociągłego: oblicza zawsze czerstwego. W całćj postaci swojej w rysach twarzy, w spojrzeniu, miał coś nakazującego. Byłem trzy razy na obiedzie u niego, zawsze rad rozmawiać o wyprawach swoich z towarzyszami broni we Włoszech i Hiszpanii. Był raz jenerał Klicki, cały obiad żywo przypominali sobie walki w Hiszpanii. W charakterze swoim, Chłopieki miał wyraźne rysy, żołnierza Napoleońskiego: odwagi niesłychanój, i zimnej krwi dziwiącćj. Stworzonym był na wielkiego wodza. Ale co przechodziło zakres wojskowości, żadnych zdolności nie miał, i każdy go mógł powieść na najbłędniejszą drogę. Tu już, nie byłChłopickim. W każdym boju wydatniała jego okazała postać. Wszystko przy nim malało. Głos miał tak silny, że nim górował, po nad Irakiem kilkuset dział i ręcznej broni. Na polu bitwy była to postać więcśj jak ludzka: taką go aureolą otaczały, spokój, orle spojrzenie, dawna sława osobistymi talentami i odwagą bohatyrską zyskana: i ta pewność, że gdzie stanie, i powiedzie żołnierza, tam zwycięztwo nieochybne. Z nim rzec mogę, zginął najprawdziwszy typ, bohaterów Napoleońskich czasów. Lucyan Siemieński (czas dodatek 1857) podał nam wiadomość że Chłopieki napisał swoie pamiętniki, ale że wprzystępie złego humoru, spalił je. Że miał często dziwne fantazje swoje, byliśmy sami nieraz świadkami. Że miał wyborną pamięć, dowodził tego w sędziwych już latach, opowiadaniem najdrobniejszych

(1) Dotąd czerpaliśmy, z małymi zmianami, z ręltopismu obejmującego iyeioryś tego wojownika, niewiadomego autora.