Magazyn6
6401

556

BUDŻET

porządzeń Rady Ministrów wydzielone z ogólnej administracji państwowej i uznane za samoistne osoby prawne, a wtedy w budżecie państwowym figurować mają w dochodach tylko tą częścią czystego zysku bilansowego, która przy podziale zostaje przeznaczona do wpłaty Skarbowi Państwa oraz w wydatkach temi kwotami, które miałyby być przez Skarb Państwa wydatkowane na rzecz przedsiębiorstwa. Do preliminarza budżetowego ma być ponadto dołączony bilans i rachunek strat i zysków tych przedsiębiorstw. W sposób podobny, jak w powyższem rozporządzeniu, unormowana została kwestja budżetowania przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe", przedsiębiorstwa „Polska Poczta Telegraf i Telefon'* oraz monopolów: solnego, tytoniowego i spirytusowego. W odniesieniu do przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe" ustawa z 18 lutego 1932 Dz. U. poz. 132 zawiera przepis, że do budżetu państwowego włącza się tylko wpłatę do Skarbu Państwa lub dopłatę ze Skarbu Państwa w wysokości, odpowiadającej czystemu zyskowi lub niedoborowi przedsiębiorstwa, jakie wynikają z planu finansowo-gospodarczego przedsiębiorstwa, zatwierdzonego przez Radę Ministrów na dany okres budżetowy. Identyczne postanowienie zawiera rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 21 października 1932 Dz. U. poz. 781 w odniesieniu do poczty. Według zaś ustawy z 18 marca 1932 Dz. U. poz. 240 o utworzeniu państwowego przedsiębiorstwa „Polski Monopol Tytoniowy", rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 21 czerwca 1932 Dz. U. poz. 497 o przedsiębiorstwie „Polski Monopol Solny" oraz takiegoż rozporządzenia z 11 lipca 1932 Dz. U. poz. 586 o monopolu spirytusowym, do ogólnego budżetu państwowego wchodzić mają kwoty wpłat powyższych przedsiębiorstw, ustalone na podstawie ich planów finansowo-gospodarczych. Sprawozdania, zawierające ich bilans i rachunek zysków i strat za ostatni okres sprawozdawczy oraz piany finansowo-gospodarcze na nowy okres budżetowy, mają być dołączone do ogólnego preliminarza budżetowego. Mimo jednak braku ustawowego obowiązku, dołączane są zarówno plan finansowo-gospodarczy przedsiębiorstwa „Poczta, Telegraf i Telefon" jak i plany monopolów także do ogólnego budżetu. Istnieje więc rozbieżność pomiędzy stanem prawnym, wynikającym z przytoczonych wyżej przepisów, a treścią budżetu. Wobec tego, że na zasadzie powołanego wyżej rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej

0    komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych znaczna część tych przedsiębiorstw została wydzielona z ogólnej administracji państwowej, obecny sposób budżetowania w grupie B jest taki, że przedsiębiorstwa r.iewydzielone figurują ze swemi planami finansowo-gospodarczemi, obejmującemi ich wydatki i dochody, czyli zachowany jest tu system budżetowania brutto, podczas gdy przedsiębiorstwa wydzielone (skomercjalizowane) figurują w budżecie tylko w jednej cyfrze, wyrażającej wpłatę do Skarbu Państwa lub dopłatę ze Skarbu, zależnie od tego, czy wynik końcowy (saido) jest dodatni, czy też ujemny. Do preliminarza budżetowego winny przedsiębiorstwa skomercjalizowane załączyć sprawozdanie rachunkowe za ostatni okres sprawozdawczy, obejmujące bilans oraz rachunek zysków i strat.

Zasadzie jedności odpowiada budżet wówczas, gdy wszystkie dochody i wydatki Państwa są ujęte w jedną rachunkową całość, dającą możność stwierdzenia ostatecznego wyniku. Sprzeczne z zasadą jedności jest objęcie części dochodów i wydatków osobnym rachunkiem, me związanym zupełnie z budżetem; wtedy budżet nie odzwierciedla całokształtu gospodarki finansowej Państwa, a wynik końcowy nie daje sprawdzianu, czy i w jakiej mierze jest budżet zrównoważony. Przeciwieństwem zasady jedności jest system, funduszów, przy którym obok wydatków i dochodów, objętych budżetem głównym, istnieją wydatki

1    dochody, związane odrębnym celem i objęte osobnym rachunkiem. System funduszów rozwinął się również u nas, opierając się najpierw na dotacjach budżetowych, a później na zaciąganych pożyczkach zagranicznych. System budżetowego ujęcia gospodarki funduszów nie był jednolity. O ile przewidywana była wpłata z funduszu na dochód Skarbu, albo dotacja względnie dopłata ze Skarbu na rzecz funduszu, to oczywiście i jedno i drugie figurowało w budżecie administracyjnym tego Ministerstwa, z którego działalnością dany fundusz był związany. W preliminarzach budżetowych zamieszczano zazwyczaj w budżetach odnośnych Ministerstw w objaśnieniach lub w osobnych załącznikach szczegółowe plany finansowo-gospodarcze tych funduszów',