Magazyn6T501

527

czych, prezesa rady ministrów, pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, oraz elektorów, wybranych w liczbie 50 przez sejm i 25 przez senat z pośród najgodniejszych obywateli. Drugiego zaś kandydata może wskazać ustępujący Prezydent Rzeczypospolitej i wówczas rozstrzyga ludność w powszech-nem glosowaniu między obu kandydatami.

b)    Ustępujący Prezydent Rzeczypospolitej zgodzi się z wyborem Zgromadzenia Elektorów. Wtedy ten jedyny kandydat zostaje uznany za wybranego na urząd Prezydenta. 2) Nadzwyczajny zaś sposób obsadzania urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej może zajść w razie wojny. Z chwilą jej wybuchu urzędujący Prezydent wyznacza swego następcę na wypadek opróżnienia się urzędu przed zawarciem pokoju.

Okres urzędowania Prezydenta Rzeczypospolitej trwa 7 lat, jednak w razie wojny przedłuża się powyższy okres do upływu trzech miesięcy od zawarcia pokoju. Podczas opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej pełni funkcje jego zastępczo marszałek senatu.

Aktami ustawodawczemi są: a) ustawy oraz b) dekrety Prezydenta Rzeczypospolitej, które albo mogą być oparte na ustawo-wem upoważnieniu w oznaczonym niem okresie czasu i zakresie z wyjątkiem zmiany konstytucji albo podczas rozwiązania sejmu w razie konieczności państwowej normują sprawy z zakresu ustawodawstwa państwowego, wyjąwszy: konstytucję, sejmową i senacką ordynację wyborczą, podatki, monopole, system monetarny i obciążenie nieruchomego majątku państwowego na kwotę ponad 100000 złotych. Dekrety o organizacji rządu, zwierzchnictwa Sił Zbrojnych i administracji rządowej mogą być wydawane w każdym czasie, a zmieniane i uchylane tylko również dekretami Prezydenta Rzeczypospolitej. Prawo inicjatywy ustawodawczej służy rządowi i sejmowi, jednakowoż w sprawach budżetu, kontyngentu rekruta i ratyfikacji umów międzynarodowych tylko rządowi. Państwo nie może pozostawać bez budżetu. Prezydent Rzeczypospolitej ogłasza przeto budżet w brzmieniu, nadanem mu: a) przez sejm i senat; b) tylko przez sejm, jeżeli senat nie rozpatrzył go w przepisanym terminie;

c)    tylko przez senat, jeżeli sejm nie zachował terminu; d) przez projekt rządowy, gdy

POLSKA

obie Izby nie załatwiły budżetu w oznaczonym czasie.

Terminy ustawowe są następujące: a) dla rządu celem przedłożenia budżetu sejmowi nie później, niż 4 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego; b) dla sejmu na rozpatrzenie budżetu 90 dni od złożenia projektu przez rząd; c) dla senatu 20 dni od upływu terminu, przepisanego dla sejmu; d) dla sejmu celem rozpatrzenia zmian, zaprojektowanych przez senat, 10 dni od upływu terminu, przepisanego dla senatu.

Projekt ustawy, uchwalony przez sejm, zostaje przekazany senatowi do rozpatrzenia. Uchwałę senatu, odrzucającą projekt lub go zmieniającą, uważa się za przyjętą, jeżeli sejm nie odrzuci jej większością ³/o głosów. Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 30 dni po otrzymaniu ustawy zwrócić ją sejmowi do ponownego rozpatrzenia, co jednak nie może nastąpić wcześniej, niż dopiero na najbliższej sesji zwyczajnej. Jeżeli Izby Ustawodawcze większością głosów ustawowej liczby posłów i senatorów uchwalą ponownie ustawę bez zmian, wówczas Prezydent Rzeczypospolitej stwierdzi jej moc i zarządzi ogłoszenie.

Administracja państwowa jest uznana przez konstytucję za służbę publiczną. Jej organami są: 1) administracja rządowa, 2) samorząd terytorjalny, 3) samorząd gospodarczy.

Siły Zbrojne są siłą obronną Państwa, stojącą na straży bezpieczeństwa i praw zwierzchniczych Rzeczypospolitej. Wszyscy obywatele są obowiązani do służby wojskowej i świadczeń na rzecz obrony Państwa.

Sądy wymierzają sprawiedliwość w imieniu Rzeczypospolitej. Sędziowie są w sprawowaniu swego urzędu sędziowskiego niezawiśli.

Do kontroli pod względem finansowym gospodarki państwa i związków publicznoprawnych, badania zamknięć rachunków państwa i przedstawiania sejmowi corocznie wniosków o absolutorjum rządowi — jest powołana Najwyższa Izba Kontroli, oparta na zasadzie kolegjalności i niezawisłości członków jej kolegjum. Jest ona niezależna od rządu. Prezes jej odpowiada za sprawowanie swego urzędu według zasad, ustalonych dla odpowiedzialności ministrów.

W konstytucji są zagwarantowane zasadniczo następujące prawa obywatelskie: 1) do opieki nad pracą; 2) nietykalność własno-