Magazyn6
8801

c

Cabet Etienne.

C. urodził się i stycznia 1788 roku w Dijon, zmarł w 1856 w Stanach Zjednoczonych A. w Saint-Louis. Był synem robotnika i sam do lat 13-tu pracował jak ojciec. Późno zaczął się uczyć, kierując się początkowo na lekarza, później zajął się prawem i został adwokatem. Mając lat 26 zajął się polityką; w czasie rewolucji lipcowej był czynny i działał na korzyść Ludwika Filipa Orleańskiego, wkrótce jednak przekonał się, że Ludwik Filip był monarchą wcale nie demokratycznym, że opierał się na warstwie wielkich przemysłowców i finansistów, to też zaczął krytykować nowy porządek rzeczy we Francji. Rząd, spostrzegłszy to, wolał go mieć zdała od stolicy i mianował go generalnym prokuratorem na Korsyce. C. zaprowadził tam sądy przysięgłych. Zajęcie tego stanowiska nie powstrzymało go jednak od jawnej i ostrej krytyki rządu, co spowodowało jego dymisję. Zostawszy posłem, zajął stanowisko skrajnie opozycyjne w stosunku do rządu. W traktacie p. t. „Revolution de 1830“ atakował rząd za odstąpienie w praktyce od zasad, które głosił; zarzucał mu też, że przeciwdziałał walce wyzwalających się z obcego ucisku narodów. Należy tu zaznaczyć, że oburzało go zwłaszcza zachowanie się rządu francuskiego w czasie naszego listopadowego powstania. Traktat C. wyszedł w 1832 roku. Wytoczono mu proces za oskarżenie rządu, lecz sąd przysięgłych uniewinnił go. C. w dalszym ciągu w piśmie „Le populaire" zwalczał politykę rządu, co spowodowało nowy proces i skazanie go na 2 lata więzienia. Proces ten wytoczono mu głównie za to, że bronił energicznie emigrantów przed szykanami policji francuskiej, działającej pod naciskiem ambasadora rosyjskiego. W 1834 roku C. wyjechał do Londynu.

W Anglji C. zapoznał się dokładnie z położeniem klasy robotniczej, z jej ówczesnym ruchem, prócz tego zajął się czytaniem pisarzy dawniejszych: Campanella wywarł na niego wielki wpływ. Wszystkie te okoliczności spowodowały, że wkońcu stał się komunistą i postanowił wyłożyć swe poglądy w formie opisu podróży po kraju, posiadającym idealny ustrój. W ten sposób powstało rozgłośne jego dzieło p. t. „Voya-ge en Icarie, roman philosophique et social". Wywarło ono ogromny wpływ i było bardzo czytane przez szerokie koła publiczności; żadna inna praca do tego czasu nie przyczyniła się tyle do rozszerzenia poglądów komunistycznych, jak powyższa. C. nie był tylko naśladowcą poprzednich pisarzy tego kierunku, lecz, przeciwnie, starał się ich uzupełniać i w pewnych słabych — jego zdaniem — punktach ich teoryj poprawić ich wywody. Nie należy sobie jednak wyobrażać, aby komunizm C. był rewolucyjny. Przeciwnie, tak jak socjalizm Blanc’a, tak też i komunizm „Podróży po Ikarji“ był na-wskroś pokojowy. Urzeczywistnienie swych ideałów wyobrażał on sobie zapomocą stopniowego przekonania społeczeństwa o wyższości zalecanego przez siebie ustroju nad istniejącym wówczas. Punktem wyjścia jego wywodów była zasada równości praw politycznych i społeczno-gospodarczych wszystkich jednostek, wchodzących w skład społeczeństwa. Wyjątek od tej zasady stanowiło pozbawienie prawa udziału w życiu politycznem kobiet (czynnego i biernego prawa wyborczego). Kompetencje władz centralnych były ograniczone skutkiem daleko idącej decentralizacji organizacji państwowej. Przejście od ustroju opartego na własności prywatnej do komunizmu C. wyobrażał sobie w ten sposób, że wysoki postępowy podatek od kapitału i spadków wraz z odpowiednią znaczną płacą robotniczą, normowaną przez państwo, stopniowo do-