Magazyn6
3401

CŁA

726

sprawy, które mają być uregulowane. Zgodnie z tą decyzją, zawarta została w dniu 22 maja 1922 r. w Genewie Konwencja Górnośląska, stanowiąca zobowiązania

0    charakterze międzynarodowym i poddana pod gwarancję Ligi Narodów. Celem tej Konwencji jest utrzymanie dla wspólnego dobra „ciągłości życia gospodarczego

1    ochrony mniejszości". Chodziło mianowicie o stworzenie pewnego okresu przejściowego, w którym życie gospodarcze dostosowałoby się do nowych stosunków, wytworzonych przez podział granicą celną kraju, stanowiącego dotychczas gospodarczą całość; gwałtowne rozdzielenie tego kraju mogłoby wywołać zaburzenia w jego życiu gospodarczem.

Nowa granica polityczna, oddzielająca polski Górny Śląsk od niemieckiego, stanowi jednocześnie granicę celną. Na swym obszarze każde państwo miało prawo wprowadzić własne ustawodawstwo celne z uwzględnieniem jednak wyjątków, przewidzianych konwencją. Zgodnie z tern rozciągnięto ustawą z dnia 16 czerwca 1922 r. na polski Górny Śląsk moc obowiązującą polskiego ustawodawstwa celnego.

Ulgi, przewidziane Konwencją, wkraczają w dziedzinę polityki celnej, dotyczą one bowiem zwolnień od cła, stosowania a raczej niestosowania zakazów przywozu i wywozu w stosunku do pewnych towarów, będących przedmiotem obrotu między obiema częściami Górnego Śląska, jak również obrotu uszlachetniającego.

Zobowiązania w dziedzinie spraw celnych mają przeważnie charakter dwustronny, t. j. obciążają one tak Polskę jak i Niemcy; zobowiązania jednostronne są nieliczne i niektóre z nich już wygasły.

Sprawy celne zostały uwzględnione w dziale gospodarczym. Szereg ulg przyznanych zostało na czas obowiązywania konwencji (15 lat), inne ulgi na czas krótszy (6 miesięcy — 5 lat). Ważniejsze ulgi, przyznane na czas krótszy, dotyczyły zwolnienia od cła towarów, przeznaczonych dla obszaru plebiscytowego, które opłaciły cło na granicy polskiej lub niemieckiej przed dniem 1 listopada 1921 r., surowców, półfabrykatów, pochodzących z zakładów przemysłowych jednej strony, a przeznaczonych do zużycia lub przeróbki w zakładach drugiej strony, dotyczyły również zwolnienia od zakazu wywozu szeregu towarów; po nadto Niemcy obowiązane były wpuszczać bez cła do swego obszaru w ciągu 3 lat produkty naturalne i wyroby, wytworzone na polskim Górnym Śląsku. Zobowiązanie to, pokrywające się z zobowiązaniem, nałożo-nem na Niemcy w art. 208 Traktatu Wersalskiego, zasługuje na zwrócenie nań uwagi, gdyż jx>sunięcia Niemiec po upływie tegoż zobowiązania (wprowadzenie zakazu przywozu z Polski węgla, obłożenie f^ol-skiego drzewa wysokiem cłem) wywołały duże trudności w życiu gospodarczem Górnego Śląska i spowodowały zarządzenia represyjne ze strony Polski, dając początek wojnie celnej, trwającej bez przerwy do marca 1934 roku.

Na przeciąg lat 15 Konwencja przewiduje zwolnienia od cła płodów naturalnych, wytworzonych w jednej z obu części obszaru plebiscytowego, a przeznaczonych do spożycia lub zużycia na obszarze drugiej części. Podstawą do zwolnienia od cła są przy wywozie świadectwa pochodzenia, a przy przywozie świadectwa przeznaczenia, wystawiane przez Urząd Wojewódzki Śląski w Katowicach. Urząd Wojewódzki Śląski ustalił wspólnie z Konsulatem Generalnym Niemieckim tok postępowania, związanego z wystawianiem tych świadectw.

Przywóz do Polski na podstawie tej ulgi obejmuje w znacznej części warzywa świeże, pochodzące z gospodarstw ogrodniczych w okolicy Raciborza oraz zboże; wywóz natomiast z Polski obejmuje zboże, drzewo, buraki cukrowe, ziemniaki i t. p. produkty.

W dziedzinie obrotu uszlachetniającego Konwencja przewiduje na przeciąg lat 15 zwolnienie od cła surowców, półsurowców i półfabrykatów, wytworzonych na obszarze jednej strony, a przeznaczonych do obróbki w zakładach drugiej strony. Zwolnienie powyższe dotyczy cła wywozowego kraju, z którego towar pochodzi i cła przywozowego kraju, w którym towar ma być poddany uszlachetnieniu. Przy powrotnym przywozie natomiast oba państwa mają swobodę orzeczenia, w jakiej mierze towar uszlachetniony ma być zwolniony od cła.

Zwolnienia od cła, przewidziane w Konwencji, oznaczają jednocześnie zwolnienia od zakazu przywozu, względnie zakazu wywozu, nie obejmują jednak zwolnienia od opłat manipulacyjnych 1 statystycznych.

W obawie, aby które z państw nie wprowadziła zakazu wywozu produktów, niezbędnych dla przemysłu drugiej strony oraz starego żelaziwa, nałożono na oba państwa