Magazyn6
5201

844

DEKRETY PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ

cy art. 44 ust. 5, 6 i 7 Konstytucji marcowej w brzmieniu noweli z 2. VIII. 1926 r., dekrety obecne nie wymagają wcale przedkładania ich Sejmowi i nie mogą stracić mocy obowiązującej ani pivez nieprzedło-żenie ich Sejmowi ani przez uchylenie ich Zwykłą uchwalą Sejmu, nie ujętą w formę ustawy.

2. Zakres zastosowania. Wobec zrównania ich pod względem mocy i trwałości jedyna istotna różnica między dekretami a ustawami polega tylko na zakresie ich dopuszczalności. Ustawa jest dopuszczalna (poza przypadkami, objętymi art. 56) zawsze, byleby nie była sprzeczna z Konstytucją; natomiast dekrety są dopuszczalne tylko w tych wypadkach, w 1 tórych Prezydent na mocy Konstytucji do ich wydawania jest upoważniony. Upoważnienie to może być zawarte albo w osobnej ustawie albo wprost w samej Konstytucji.

A)    Wedle art. 55 ust. 1 Konstytucji ustawa może upoważnić Prezydenta do wydawania dekretów w czasie i zakresie, przez nią oznaczonym; jedynem w tym wypadku ograniczeniem jest przepis, że upoważnienie to nie może obejmować zmiany Konstytucji.

B)    Bezpośrednio w samej Konstytucji upoważniony jest Prezydent do wydawania dekrttów w następujących wypadkach:

1.    W czasie, gdy Sejm jest rozwiązany, Prezydent ma prawo na mocy art. 55 ust. 2 Konstytucji wydawać w razie konieczności państwowej dekrety w zakresie całego ustawodawstwa państwowego z wyjątkiem: a) zmiany Konstytucji, b) ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu, c) budżetu, d) nakładania podatków i ustanawiania monopoli, e) systemu monetarnego, f) zaciągania pożyczek państwowych, g) zbywania i obciążania nieruchomego majątku państwowego, oszacowanego na kwotę ponad 100 000 złotych.

2.    Wedle art. 56 dekrety, dotyczące organizacji Rządu, zwierzchnictwa sił zbrojnych, oraz organizacji administracji rządowej, m Dgą być wydawane w każdym czasie, a zmieniane lub uchylane tylko przez takież dekrety Prezydenta Rzeczypospolitej. Są to tak zwane dekrety organizacyjne. Zakres ich ok-eśla Konstytucja w art. 25 ust. 5, 63 ust. 1 i 74 ba. dziej szczegółowo i szerzej, niż w art. 56. Mianowicie wedle ar^ł. 25 ust. 5 dekret Prezydenta określi organizację Rządu, a w szczególności zakres działania Prezesa Rady Ministrów, Rady Ministrów i Ministrów; wedle art. 63 ust. 1 Prezydent określi dekretem organizację naczelnych władz wojskowych, oznaczając w nim sposób kontrasygnowania aktów, wydawanych przez siebie, jako Zwierzchnika Sił Zbrojnych; wreszcie wedle art. 74 dekret Prezydenta Rzeczypospolitej określi organizację administracji rządowej, a w szczególności zakres działania jej organów.

3. Podczas trwania stanu wojennego Prezydent Rzeczypospolitej wedle art. 79 ust. 2 ma prawo bez upoważnienia Izb Ustawodawczych wydawać dekrety w zakresie całego ustawodawstwa państwowego z wyjątkiem zmiany Konstytucji.

Art. 44 ust. 5 i 6 Konst. marcowej w brzmieniu noweli z 2. VIII. 1926 r. dopuszczał rozporządzenia Prezydenta z mocą ustawy tylko w wypadkach, powyżej pod A i B 1) określonych, przyczem w wypadku B 1) wymagał „nagłej" konieczności państwowej i zawierał znacznie wię-cej wjjątków, niż obecny art. 55 ust. 2.

3. Sposób wydawania i ogłaszania. Konstytucja postanawia, że dekrety będą wydawane na wniosek Rady Ministrów (art. 55 ust. 3) i z powołaniem się na podstawę konstytucyjną ogłaszane w Dzienniku Ustaw (art. 57 ust. 1). Wedle art. 14 ust. 1 wymagają one do swej ważności p dpisu Prezesa Rady Ministrów i właściwego Ministra, t. j. tego lub tych Ministrów, do których zakresu działania wedle art. 25 ust. 4 i 5 należy wykonanie danego dekretu; natomiast nie potrzeba kontrasygnatury wszystkich Ministrów, jak to było przepisane poprzednio co do rozporządzeń z mocą ustawy w art. 44 ust. 7 Konstytucji marcowej w brzmieniu noweli z 2. VIII. 1926 r. Pod względem ogłaszania i prostowania błędów dekret Prezydenta Rzplitej z 6. IX. 1935 r. Dz. U. R. P. 68/423 o wydawaniu Dziennika Ustaw R. P. stawia dekrety pod każdym względem narówni z ustawami (art. 1 ust. 1 lit. 1). Wchodzą one w życie ósmego dnia po dniu ogłoszenia, jeśli same nie stanowią inaczej (art. 3); błąd spowodowany wadliwem brzmieniem oryginału dekretu prostuje obwieszczenie Prezydenta tart 5 ust. 1 lit. 1), natomiast błąd, polegający na ogłoszeniu aktu niezgodnie z oryginałem, prostuje obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości (art. 5 ust. 1 lit. 1).

Zdzisław Próchnicki.