Magazyn6
5501

847

DĆMARCHE — DEMBIŃSKI BRONISŁAW

Dómarche.

W praktyce dyplomatycznej d. oznacza zwrócenie się osobiste przedstawiciela danego państwa do Ministra Spraw Zagranicznych państwa, w którem jest akredytowany, z żądaniem, aby to państwo coś uczyniło, lub czegoś zaniechało. Żądania te w formie aide-memoire mogą być równocześnie podane na piśmie. D. zawiera w sobie zawsze element nacisku i groźby. Niektórzy przeciwstawiają ją ullnnatum; niesłusznie jednak, ponieważ d. może być z niem połączona. Bywają i d. terminowe (D. with a time limit i befristete D.), które nie są równocześnie ultimatum, ponieważ nie zawierają groźby wypowiedzenia wojny w razie odmowy spełnienia żądania. Taką terminową d. była np. nota rządu austrjac-ko-węgierskiego z dn. 23. VII. 1914 r., wręczona rządowi serbskiemu po zamachu w Sarajewie. — D. może być kolektywna, jeżeli dokonają jej równocześnie przedstawiciele dyplomatyczni kilku mocarstw.

J. M.

Demarkacyjna linja.

D. 1. oznacza rozgraniczenie przestrzennego działania dwóch władz suwerennych. Jej cechą charakterystyczną, odróżniającą ją od granicy, jest tymczasowość. — Umowy o rozejmie i zawieszeniu broni zawierają zazwyczaj określenie przebiegu d. 1. pomiędzy nieprzyjacielskiemi wojskami. Tak np. umowa polsko-litewska, podpisana w Suwałkach dn. 7. X. 1920 r., ustanawia d. 1. na części ówczesnego frontu polsko-litewskiego. Protokół kowieński z dn. 29. XI. 1920 r. zastąpił ją paiem neutralnym, który został zniesiony następnie i podzielony znowu d. I. na mocy decyzji Rady Ligi Narodów z dn. 3. II. 1923 r. Linja ta stała się ostateczną granicą pomiędzy Polską a Litwą na mocy decyzji Konferencji Ambasadorów z dn. 15. III. 1923 r. — Taką samą d. 1. była t. zw. linja Curzona, określająca prowizorycznie na mocy Deklaracji Rady Najwyższej z dn. 8. II. 1919 r. wschodnie granice Polski. — Zastąpiła ją, jako granica ostateczna, linja, ustalona w Traktacie Ryskim z dn. 18. III. 1921 r.

J M

Dembiński Bronisław.

D., historyk polski, urodzony w Małej Komorzy, pow. tucholski, 14. VIII. 1858 r., ukończył gimnazjum Mar ji Magdaleny w Poznaniu, poczem prowadził studja historyczne na Uniwersytecie w Krakowie i we Wrocławiu, gdzie uzyskał stopień doktora filozofji 16. III. 1883 r., potwierdzony w 50-letnią rocznicę w r. 1933. W 1886 r. habilitował się jako docent historji na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1892 r. objął katedrę historji powszechnej nowożytnej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W latach 1920—1923 był profesorem tego przedmiotu na Uniwersytecie Warszawskim a od 1923 r. na Uniwersytecie Poznańskim. W 1934 r. został profesorem honorowym. Od 1900 r. był członkiem korespondentem, od 1917 r. jest członkiem czynnym Polskiej Akademji Umiejętności. Poza tern jest członkiem Towarzystw Naukowych we Lwowie i w Warszawie, prezesem i członkiem honorowym Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, członkiem honorowym Polskiego Tow. Historycznego, oraz doktorem fil. honoris causa Uniwersytetów w Oxfordzie i w Warszawie. Z prac naukowych D. ważniejsze: „Rzym i Europa", Kraków 1890. — „Rosja i rewolucja francuska" 1896. — „Źródła do dziejów II 1 III rozbioru Polski', Lwów 1902. — „Polska na przełomie", ] ,wów 1913    —

.,Z dziejów i życia narodu", Lwów 1913.— Brał czynny udział w międzynarodowych kongresach historycznych, był prezesem międzynarodowego kongresu historyków w Warszawie (1933 r.), jest vice-prezesem międzynarodowego komitetu historycznego. Brał udział w układach z rządem niemieckim i austrjackim o zwrot archiwów, należy do komisji i delegacji celem wy-1 onania zawartych układów. Oprócz działalności naukowej D. brał również czynny udział w życiu publicznem. Od 1914 r. był posłem do austrjackiej Rady Państwa w Wiedniu, w latach 1919—1922 sprawował mandat poselski do Sejmu Ustawodawczego, od 1918—1920 był podsekretarzem stanu w Min. Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Pracował również na terenie Unji Międzyparlamentarnej i był prezesem grupy polskiej; brał udział w konferencjach Unji w Wiedniu, Kopenhadze, Bernie, Genewie, Waszyngtonie, Paryżu, Berlinie i Londynie. Był również dłu-