Magazyn6
6001

952

DUNAJ — DUNAJEWSKI JULJAN ANTONI

jedyna, na którą Europa, skłócona z Sowietami lub z Ameryką, liczyć może poza ską-pemi złożami małopolskiemi i jeszcze skąp-szemi niemieckiemi. D. prowadzi też do bardzo pojemnych rynków zbytu. Przy ogromnem zaś parciu stepu rosyjskiego i azjatyckiego na Europę D. z drugiej strony stanowi także najponętniejszy szlak, którym ten step zawsze usiłował i usiłuje wedrzeć się do wnętrza kontynentu, tern więcej, że do tej roli predystynuje go cala konfiguracja terenu, nadewszystko zaś ściana Karpat, oddzielająca północny wschód europejski od jego południa i zachodu. I to kluczowe znaczenie basenu D. znali już i cenili Rzymianie, dziś zaś rozumieją je znakomicie najbardziej zainteresowani Włosi i Niemcy. Na posiadaniu ujść D. opiera się również w dzisiejszej Europie rola polityczna Rumunji.

Literatura: Die Donau Wien 1931 (praca ibUrroaa).— Panek A.t Die Donau. Wien 1891.

W. K.

Dunajewski Juljan Antoni.

D. urodził się w Stanisławowie d. 4. VII. 1821 r. z ojca Szymona, komisarza powiatowego, i matki Antoniny Błazowskiej. Bratem jego był Albin, późniejszy książę-biskup krakowski i kardynał. Gimnazjum niższe ukończył w Nowym Sączu, a wyższe we Lwowie w 1839 r. Studjował następnie prawo na Uniwersytecie Wiedeńskim i Lwowskim. Po ukończeniu studjów w 1842 r. pracował do jesieni 1847 r. u adwokata we Lwowie. W 1850 r. po trzyletniem przygotowaniu uzyskał stopień doktora praw na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. We wrześniu tegoż roku został mianowany suplentem (zastępcą profesora) umiejętności politycznych 1 austrjac-kiego prawa karnego na Uniwersytecie Jagiellońskim z obowiązkiem wykładania przedmiotu pierwszego po polsku, a drugiego po polsku i niemiecku. Od marca 1851 r. zamieniono mu obowiązek wykładania prawa karnego na wykład ogólnej statystyki państw europejskich i Austrji. Gdy w tymże roku został rozpisany konkurs na katedrę umiejętności politycznych i statystyki na Un. Jag., D. złożył wymagany egzamin najlepiej z trzech kandydatów i został w 1852 r. zaproponowany przez wydział prawny na katedrę primo loco. Jednakże naskutek raportów, zarzucających D.

stosunki z demokratyczno-radykalnemi kołami narodowemi w Krakowie i szkodliwy wpływ na młodzież, składanych przez policję krakowską, dążącą do germanizacji Uniwersytetu zgodnie z planami ówczesnego rządu Bacha, namiestnik Gołuchowski zmuszony był sprzeciwić się tej nominacji i zażądać nawet usunięcia D. z suplentury. Wskutek oporu ministra oświaty L. Thuna D. został narazie na suplenturze, ale w 1855 ^r-> gdy Pol i Helcel zostali usunięci z katedr, a Małecki i Zielonacki przeniesieni do innych Uniwersytetów, został mianowany nadzwyczajnym profesorem umiejętności politycznych i statystyki, lecz nie w Krakowie, gdzie katedrę dano Niemcowi, tylko aż w Akademj i Prawniczej w Press-burgu. Tam też w 1856 r. został zwyczajnym profesorem. W 1858 r. ożenił się w Krakowie z Mar ją Estreicherówną, córką Alojzego-Rafała i Antoniny z Rosbier-skich. W 1860 r. został mianowany profe sorem zwyczajnym prawa administracyjnego i ekonom j i politycznej na wydziale prawnym Uniwersytetu we Lwowie. W 1861 r. objął katedrę zwyczajną umiejętności politycznych, statystyki i prawa administracyjnego austrjackiego z polskim językiem wykładowym na Un. Jag. w Krakowie. W r. 1862/63 i 1867/68 był tam dziekanem wydziału prawnego. Mimo że był przeciwny powstaniu 1863 r. jako bezcelowemu, gdy z chwilą zaprowadzenia stanu oblężenia zostało Uniwersytetowi odebrane prawo wyboru władz uniwersyteckich, wybór jego na rektora w 1864 r. stal się bezprzedmiotowy. Po zniesieniu stanu oblężenia, w drugiem półroczu r. 1864/65 D. pełnił obowiązki rektora, poczem sprawował tę godność jeszcze w r. 1868/69 i 1879/80. Wykłady jego obejmowały z początku ekonom ję polityczną, skarbowość, statystykę i prawo administracyjne. Ten ostatni przedmiot w 1870 r. przejął od niego J. Oczapowski, mianowany wówczas profesorem nadzwyczajnym nauki admini stracji i umiejętności politycznych. Od 1871 r. odpadły mu zaś również wykłady skarbowości i statystyki, które objął wówczas Mieczysław Bochenek (1838—1889). uczeń Kniesa, habilitowany w 1869 r. do ekonomji politycznej, a w 1874 r. mianowany profesorem nadzwyczajnym skarbowości. D. był doskonałym mówcą i pedagogiem, to też wykłady jego były bardzo uczęszczane, a nawiązując do bieżących zagad-