Magazyn6401

60

ELASTYCZNOŚĆ — ELEKTRYCZNOŚĆ (AKCYZA)

możemy ustalić regułę, że w pierwszym wypadku (przy monopolu) popyt na towary poszczególnej firmy nie jest doskonale elastyczny, a zatem monopolista przez zwiększenie podaży oddziaływa na cenę towaru; natomiast w drugim wypadku (wolnej konkurencji) popyt na towary pojedynczego przedsiębiorstwa jest doskonale elastyczny, a zatem przedsiębiorca wolnokonkurencyjny nie posiada wpływu na kształtowanie się ceny. Nie trudno zauważyć jednak, że w rozpatrywanym wypadku nie chodzi właściwie o elastyczność popytu, lecz raczej o jej odwrotność, czyli o elastyczność ceny, zrozumianą, jako miara reagowania ceny na zmiany w ilości ulokowanego na rynku towaru.

2.    Elastyczność podaży ma podwójny aspekt ekonomiczny: jako zagadnienie wymiany zbliża się do pojęcia elastyczności popytu (gdyż podaż jest w tym wypadku negatywnym popytem); natomiast jako zagadnienie produkcji występuje równolegle z pojęciem elastyczności kosztów wytwarzania.

3.    Elastyczność popytu w odniesieniu do zmian w dochodzie ma na celu określenie wpływu zmiany dochodu jednostek na zmiany w popycie. We wzorze Marshallowskim x nadal oznacza w tym wypadku wielkość popytu na towar, zaś y odpowiada dochodowi jednostki, względnie przeciętnemu dochodowi jednostek, wchodzących w skład rozpatrywanego społeczeństwa.

4.    Elastyczność substytucji dóbr w wypadku wymiany, oraz poszczególnych czynników wytwórczych w wypadku produkcji. Miarą elastyczności jest stosunek

gdzie x i y oznaczają ilości dóbr x i y, po-

y

siadane pwzez jednostkę, zaś R- krańcową stopę substytucji y przez x. Stąd R-=~~

5. Elastyczność kosztów produkcji może być określona przez porównanie zmian wielkości poszczególnych rodzajów kosztów wytwarzania ze zmianą rozmiarów produkcji. Posługując się marshallowskim wzorem elastyczności, oznaczamy w tym wypadku wielkość produkcji przez y, przyjmując jednocześnie, że x równa się odpowiednio kosztom całkowitym, przeciętnym i krańcowym, jeżeli zamierzamy określić elastyczność kosztów całkowitych, względnie przeciętnych, czy też krańcowych. Rzecz jasna, znając sposób kształtowania się jednej z tych elastyczności, możemy bezpośrednio obliczyć elastyczność pozostałych rodzajów kosztów. W ten sposób np. elastyczność kosztów przeciętnych jest zawsze mniejsza o jedność od elastyczności odpowiednich kosztów całkowitych.

6. Poza tern używa się sporadycznie innych odmian elastyczności, jak to np.: e 1 a-styczność komplementarności, elastyczność stopnia wydajności i t. p.

Literatura: Douglas Paul: The łheory of Wages. New-York 1934. — Heydel Adam: Mierzenie elastyczności popytu. „Buch praton. ekonom, i socjolog’*. Poznań 1934. — Hiks J. R. i Allen W. O.: A Reconsideration of łhe Theory of Value. „Economica” 1934. — Knight Frank: Demand. ,_tEnc. of Social SciencesLondon 1931.    — Marshall Alfred:

Zasady ekonomiki. Wantowa 1925—28. — Robbins La On the Elasticity of Demand for Income tn Terms of Effort. „Economica” 1930. — Schneider Erlcłu Theorie der Produktion. W ten 1934. — T enie: Heine Theorie monopolistischer WirU schaftsformen. Tiibingen 1932. — Schult* Henry: Thcore i&cal Considerations Relating to Supply. _t The Journal of Pol ii-tical Economy” 1927.

Aleksy Wakar.

Elektryczność (akcyza).

Energja elektryczna na niskiem napięciu, używana do celów oświetleniowych i pobierana odpłatnie, jest przedmiotem daniny będącej akcyzą od przedmiotu spożycia, zaliczanej jednak przez budżet polski i ordynację podatkową do podatków.

Energja do celów lekarskich, kinematograficznych, sygnalizacyjnych, reklamowych, projekcyjnych, doświadczalnych i t. p., mierzona na odrębnym mierniku, nie podlega akcyzie, byleby z tej energji nie użyto więcej jak 15% do celów oświetleniowych.

Wolne jest zużycie energji na własne cele przez władze, urzędy, instytucje i zakłady państwa; przez fundusz kwaterunku wojskowego; przez niewydzielone przedsiębiorstwa państwowe (z wydzielonych przez kolej i pocztę); przez władze, urzędy i zakłady samorządu terytorjalnego; przez samorządowe przedsiębiorstwa nie mające charakteru przemysłowego lub handlowego; przez Izby przemysłowo-handlowe, rolnicze i rzemieślnicze; przez Bank Polski; przez korzystające z ulg, przewidzianych w R. P. R. P. z dn. 22 marca 1928 r. (Dz. U. R. P.