Magazyn66501

361

GIEŁDY

Dzień płatności kuponu bieżącego

Dzień

tranzakcji

3°/VI

17/V

b) bez kuponu bieżącego:

Wzór obliczania kuponu bieżącego Dzień płatności kuponu ubiegłego (ostatniego)

₃i/XII odsetki dla sprzedającego odsetki dla kupującego I tak cena papieru wartościowego wynosi a) z kuponem

bieżącym:    Wartość kursowa

-|- odsetki zapadłe

cena pap. wart. z kuponem

Wartość kursowa — odsetki brakujące

cena pap. wart. bez kuponu.

Przy procentowych papierach wartościowych, których kurs już uwzględnia wartość przypadających odsetek (kuponów) do dnia tranzakcji, obliczanie kuponu bieżącego całkowicie odpada, czyli wartość takiego papieru wartościowego = wartość kursowa + koszty przy kupnie lub — przy sprzedaży. Notowanie z kuponem ma zastosowanie przedewszystkiem przy notowaniu rentowem, następnie statuty g. względnie ceduły giełdowe wyraźnie zaznaczają, czy kursy papierów wartościowych są notowane z kuponem, czy bez. Naogół procentowe papiery przedwojenne są w większości swej notowane z kuponem (g. berlińska, wiedeńska).

Akcje notowane są zawsze łącznie ze spodziewaną dywidendą. Wypłacenie dywidendy zaznacza się w cedule przez „ex“, w tym dniu kurs zmniejsza się o wartość dywidendy. (Przed wojną światową na niektórych g. do akcji doliczało się zwyczajowo odsetki według ustalonej stopy, na sposób kuponu). Tak samo łącznie z przyszłym zyskiem, dochodem, czy wygraną notuje się inne nieoprocentowane papiery wartościowe, jak losy, prawo poboru. Przy tych wszystkich papierach wartościowych odpadają obliczenia odsetek.

y) Koszty tranzakcji papierami wartościowemi. Do kosztów przy kupnie-sprzedaży papierów wartościowych należą: kurtaż, prowizja i opłaty państwowe. Kurtaż: Tranzakcje notowa-nemi papierami wartościowemi zawiera się na g. za pośrednictwem maklerów, ustanowionych przez g.; za swoje czynności maklerzy otrzymują wynagrodzenie według stawek, ustalonych przez władze g. zależnie od wartości kursowej, powiększonej o odsetki, względnie od samej wartości kursowej. Kurtaż waha się od ^,/«°/oo do 1¹/»°/₀₀, a nawet dochodzi do ‘/*% (Londyn), zależnie już od papieru wartościowego. Prowizja: Klientela pozagiełdowa dla przeprowadzenia kupna-sprzedaży używa pośrednictwa członków g., względnie uczestników g., a więc banków, domów bankowych lub kantorów, ci zaś za swoje czynności pobierają oddzielne umowne wynagrodzenie — prowizję. Liczy się ją w procentach lub promilach od wartości kursowej, powiększonej

0    odsetki (jak kurtaż). Gdy bank zalicza sobie prowizję, występuje on jako komisant, t. zn. kupno-sprzedaż ma być obliczone po kursie giełdowej tranzakcji z doliczeniem rzeczywistych kosztów, t. j. kurtażu maklera, opłat państwowych i ewentualnego porta. Banki jednak tej zasady ściśle nie przestrzegają, zaliczając sobie kurs według umowy i koszty odpowiednie, a nawet idą tak daleko, że liczą tylko sam czysty kurs bez żadnych kosztów, t. j. kurs wyższy przy sprzedaży kontrahentowi, a niższy przy kupnie od niego. Opłaty państwowe są dwojakie: podatek kapitałowy i podatek giełdowy. Podatek kapitałowy pobierany jest od dochodu, t. j. od kuponu, dywidendy

1    t. d. Gdy taki podatek istnieje (Francja przy papierach wartościowych niekrajo-wych do 25%), wtedy do wartości kursowej dochodzi wartość kuponu bieżącego, pomniejszonego o podatek kapitałowy (w Polsce podatek ten zniesiono). Podatek giełdowy pobiera się od obiotu papierami wartościowemi na giełdzie i pobiera się go wyłącznie od wartości kursowej, t. j. bez wartości kuponu. Wysokość podatku g. dochodzi do i°/oo i wysokość ta znów zależna jest od rodzaju tranzakcyj kontrahentów i od samych papierów wartościowych. I tak: od tranzakcyj giełdowych są niższe stawki niż od tranzakcyj pozagiełdowych, kontrahenci zawodowo trudniący się kupnem-sprzedażą papierów wartościowych płacą niższe stawki od innych kontrahentów, następnie niższe są stawki podatkowe od papierów o stałem oprocentowaniu niż od akcyj. Papiery wartościowe państwowe i tranzakcje kontrahentów, zamieszkałych zagranicą, przeważnie są wolne od opłaty albo płacą znacznie niższe stawki niż kontrahentów, zamieszkałych w kraju.

ó) Jednostka giełdowa. Pewność, regularność i szybkość obrotu giełdowego wymaga jednolitości i dlatego g.