Magazyn6V301

559

HANDEL

Waga	wywozu to-	Waga	przywozu to-
warów z Polski morzem		warów	do Polski mo-
przez porty Gdańsk		rzem	przez porty
i Gdynię	w % % wagi	Gdańsk	i Gdynię
całego eksportu Polski		w %%	wagi całego
		importu Polski
Rok		Rok
1925	*4.5	1925	*9,*
1926	27.3	1926	27.4
[927	35,*	1927	33.4
1928	40,8	1928	35.o
1929	44.0	1929	3*.4
1930	55,o	1930	32,6
ł93i	65.4	193*	32,6
1932	71,6	1932	38.7
1933	73.8	*933	44.9
1934	74.8	*934	45.*
1935	77-9	1935	49.0

Widoczny z cyfr tych wzrost z roku na rok odsetka obrotów morskich Polski wyraża lepiej może, niż cokolwiek innego, rezultaty morskiej polityki gospodarczej Polski. Wielki spadek obrotów w h. zagranicznym na lądzie dotyczy przedewszyst-kiem zachodniej lądowej granicy Polski, to znaczy głównie granicy polsko-niemieckiej, która rozpościera się na zachodzie Polski na przestrzeni prawie półtora tysiąca kilometrów. Tędy przed wojną, w czasach zaborów Polski, drogami lądowemi, posuwał się przywóz i wywóz towarów z całego dzisiejszego morskiego zaplecza Polski. Bezwzględna i konsekwentna polityka gospodarcza Prus od czasów Fryderyka Wielkiego używała wszelkich środków, aby zagarnąć i utrzymać h. zagraniczny i uzależnić polskie terytorjum od pośrednictwa niemieckiego. Tym dawnym tendencjom, nieobcym jeszcze dotąd wielu umysłom w Niemczech, przeciwstawiono w Polsce wysiłek należytego wyzyskania uzyskanego dostępu Polski do morza, który został uwieńczony w pełni powodzeniem, jeśli chodzi o obroty towarowe Polski z zagranicą.

Literatura: Borgt o. der: Handel und Handelspolitik. Leipzig 1922. — Bullelin Mensuel de Statistique. Genivo 1936. — Colcon C.t Cours dżóconomie politięue l. IV. Paru 1906. — Ehrenberg Richard: Der Handel, seine wirtschaftliche Be-deutung, seine nationalen Pflichten und sein Verhdltniss sum Staate. 1877.— Teniet Handel. „HandwOrterbuch d. Staatsw.", t.V. — Gid*, Chartem: Coura d'iconomit politięue. Paru 1909.— Gląbińmki Stanisław: Narodowa polityka ekonomiczna. 1928 — Heuaet Handelspolitik. „WOrterb.d. Volksw.^u wyd. IV, I. II.— Hirech Juliumi Der moderno Handel, teino Organisałton und Formen und die staatliche Binnenhandelspolitik. Grundrits der SotialOkonomik V Abt. I T. Tdbingen 1918. — Ivanka K. 8.: Statystyka handlu wewnętrznego w Polsce. Kwartalnik Statystyczny,tom VII. 1930.— Jenm-Jessem Handel. „ WOrter-buch der Volkswirkchaft“. Jena 1932. — Kocot Stanisław Nauka o handlu. Warszawa 1929. — Korowicz H.t Polityka Handlowa. Lwów 1931. — Lampe Adolf: Binnenhandcl und

Binnenhandelspotitik. A. Wsber IV. t. Volkswirlschaftslehre. MCnchen und Leipzig 1933. — Leroy-BeauUeu Paul: Troili thiorigue etpratięue d'6conomie politięue. Paris.— Mainz K.dr: Der polnische Aussenhandel. Berlin 1936. — Mały Rocznik Statystyczny. Wyd. G. U. S. — Marshal A.: Industry and Trade. London 1920. — Milewski Józef i Czarkowski VF2.« Polityka ekonomiczna. T. II. Kraków 1908. — Pałgrave^r9t Dictionary of Political Economy. — Rocznik Handlu Zagranicznego Rzeczypospolitej Polskiej i W„ M. Gdańska. Statystyka Polski. Nakł. Gl. Urz. Stał. — Rosiński Stefan: Znaczenie handlu w iyciu społeczno-gospodarczem. „Tygodn. Handlowy“ nr. 21, 22, 23 i 24 z roku 1924. — Rudershausen Jutta dr.: Die polnische Seehandelspolitik. Berlin 1936. — Say Jean Baptłmte: Traiti d’ćconomic politigue. VII źdii. Paris 1861. — Seraphim P. H.t Die Handelspoluik Polens. Berlin 1935. — SiereMng Heinrich: Entwicklung, Wesen und Bedeutung des Handels. GrundHst der SozialOkonomik V Abt I T. Tdbingen 1918.— Stalistigucs du Commerce International. Genlve 1935. —- Statisitisches Jahrbuch fUr daa Deutsche Reich. Berlin 1935,—Statistisches Handbuch der Weltwirtschaft Berlin. 1936. — Statystyka przedsiębiorstw handlowych w Polsce. Statystyka Polaki. Seria B. zesz. 6. Warszawa 1932. — Toma-nek Franciszek dr.: Handel towarowy i pieniężny. Lwów— Warszawa 1928.— Tyszka C.v.: Handdsstatistik. „HandwOrter-buch d. Staatswissenschafien“ wyd. IV. t. V.—Vogel H.: Innere Handelspolitik. „Lehrbuch der Volkswirlschaftspolitik**. Wien 1931. — Wiadomości Statystyczne. Wyd. G. U. S.

Stefan Rosiński.

C. WSPÓŁCZESNY HANDEL MIĘDZYNARODOWY.

i. Współczesna polityka handlu zagranicznego. II. Współczesne metody polityki handlu zagranicznego.

I. Współczesna polityka handlu zagranicznego.

Polityka handlu zagranicznego i jej środki działania, wywierające doniosły wpływ na kierunki, przedmiot i formy handlu międzynarodowego, doznały w okresie po wojnie z lat 1914—1918 tylu doniosłych przeobrażeń, że współczesnej postaci międzynarodowej wymiany towarów należy się osobne omówienie.

Do chwili wojny światowej trwał w handlu międzynarodowym okres, który nazwać można, w dzisiejszej perspektywie, okresem umiarkowanego protekcjonizmu. W okresie tym państwa regulowały swą wymianę towarową z zagranicą środkami uznanemi w ekonomji klasycznej, przede-wszystkiem zatem zapomocą ceł oraz, pośrednio, przez automatyczne działanie innych czynników gospodarczych, wpływających na koszty produkcji w danym kraju. Niektóre kraje — W. Brytanja, Holandja — nadal hołdowały zasadzie wolnej wymiany, która w okresie trzeciego ćwierćwiecza wieku XIX naogół została w polityce handlu zagranicznego innych państw, a nawet