Magazyn6W501

i

i

HANDEL — HANDEL PRODUKTAMI ROLNEMI    571

»

transportu towaru: a) z powodu różnych systemów przyjętych w statystyce obu krajów ; b) gdyż zachodzą wahania kursu waluty, w której wyrażona jest cena towaru; c) bo dochodzi koszt przewozu morskiego; 3) odmiennie może być określona ilość (waga) tego samego transportu, gdyż a) mogą być stosowane różne jednostki miary, b) w jednym wypadku stosowana jest waga netto, w drugim waga brutto, c) w czasie przewozu faktycznie zaszła zmiana wagi np. przez wyschnięcie; 4) pozycje wykazów statystycznych obu krajów mogą sobie nie odpowiadać ściśle; 5) ujęcie zbiorowości badanej może nie być jednakowe w obu krajach, a mianowicie może ona być ograniczona do handlu specjalnego lub też obejmować cały handel ogólny; ograniczenia masy statystycznej, omówione na wstępie niniejszego artykułu, mogą być też nierównomiernie stosowane przez różne państwa; 6) między odprawą celną w obu państwach zachodzi dłuższy lub krótszy odstęp, co może spowodować zaliczenie danej partji towaru do różnych okresów sprawozdawczych; 7) okresy sprawozdawcze poszczególnych krajów nie są jednakowe, jakkolwiek noszą tę samą nazwę: np. w Polsce zestawienie za marzec zawiera dane o towarach, dla których kartki statystyczne nadeszły do Gł. Urzędu Stat. w ciągu miesiąca marca, w Z. S. R. R. — o towarach, które poddano odprawie w marcu, we Francji — o towarach, które poddano odprawie w okresie od 26 lutego do 25 marca. Poza tern wszystkiem jeszcze istnieją właściwe błędy statystyczne, wynikające z nieświadomości, niedbalstwa lub złej woli osób, wypełniających karty statystyczne, oraz niedokładności opracowania w instytucji statystycznej.

I 'la pełności obrazu statystyki handlu zagranicznego należałoby może jeszcze wspomnieć o istnieniu opłat statystycznych, pobieranych przy odprawie celnej a przeznaczonych na pokrycie kosztów tej statystyki. W Polsce opłaty te, jak i cała organizacja statystyki h. z., opierają się na Rozporządzeniu Prezydenta Rzplitej o statystyce celnej (Dz. U. R. p. Nr. 40 z r. 1930, poz. 350).

Literatura: Boicley Arthur L.: An elementary manuał of stati-stics. London 1920. — Douglas Mm Retail trade statistics in different countries. „Journal of the Royal Statistical Society**. 1935. — Comptes rendus de la Conference Internationale con-cemant Ir* statistigues łconomigues S. d. N. Geni ve 1928. — Confśrence Internationale de Statistigue eommerciale. Bruxelles 1914.— Guterman 8. ar.: Przyczyny rozbiejnoici pon*iędzy danemi statystyki polskiej i obcej w zakresu handlu zagranicznego. „Statystyka Polski^:t, ser.C, zeszyt 2.—IrdnkaA. K.: Statystyka handlu wewnętrznego w Polsce. „Kwartalnik Statystyczny° 1930. — Międzynarodowa konferencja dotycząca statystyk gospodarczych oraz protokół podpisany w Genewie dn., 14. XII. 1928. (Dz. U. R. P. Nr. 11 z r. 1932, poz. 63).— Molinari A.: Statistigue de la distribution. XX111 session de l'Institut International da Statistigue. — itfflller Johannes: Deutsche Wirt-schaftstatistik. Jena 1925. — Przypkowski M.: Stu ty styka handlu zagranicznego. (Rękopis). — Questions ćconomigues et fmanciires. S. d. N. Genive 1931* 1934, 1936. — Zweig F.: Cde i metody statystyki handlu zagranicznego. „Miesięcznik statystyczny■” 1921.

Jan Wiśniewski.

Handel produktami rolnemi.

Artykuły rolnicze odgrywają dużą rolę nietylko na rynkach wewnętrznych poszczególnych państw, lecz również i w obrotach handlowych międzynarodowych. Np. w 1930 r. światowy wywóz zbóż stanowił 2,9 miljarda kwintali, wełny ii miljardów kw, jaj S,i mil. kw i masła 5,5 mil. kw i t. d. W Polsce obroty artykułami rolnemi dochodzą do znacznych cyfr. Np. w 1930 r. rolnictwo rzuciło na rynek towarów na sumę 2,4 miljarda zł, z czego przeznaczono na wywóz zagranicę (bez drzewa) towarów wartości 866 mil. zł. Handel produktami rolnemi wymaga znacznie większej sprawności, niż handel towarami przemyslowemi: w Polsce produkcja rolna jest zdekoncentrowana, obejmując co najmniej 4 mil. producentów. Poza tern produkcja ta jest wysoce różnorodna: każdy z warsztatów produkuje kilka, kilkanaście, bądź nawet kilkadziesiąt towarów. Dlatego też w handlu tym niezbędną funkcją jest gromadzenie towarów. Niejednokrotnie najniższe ogniwa handlu zmuszone są nabywać od producentów najdrobniejsze ilości towarów (np. kilkanaście jaj, po jednej skórce baraniej) i gromadzić je w większe part je. W wyższych ogniwach następuje dalsza koncentracja (w partje wagonowe, okrętowe). Funkcja powyższa jest kosztowna, gdyż wymaga utrzymania licznych pracowników, składów i t. p. urządzeń.

Poza tern rolnictwo niejednokrotnie sprzedaje produkty niedostosowane do potrzeb rynkowych: niesortowane, nieoczy-szczone, nieraz żle opakowane. Towar taki osiąga niższe ceny, a czasami wogóle nie można go spieniężyć na wybredniejszych rynkach. Dlatego też produkty rolne muszą być odpowiednio oczyszczone, posortowane i opakowane, t. zn. standaryzowane. Często-

i