Magazyn6W701

573

HANDEL PRODUKTAMI ROLNEMI

prywatnego, zwłaszcza przez analizę rzeczywistych kosztów handlowych. Czasami handel prywatny nie spełnia należycie funkcji gromadzenia towarów; zakupuje towary tylko tam i tylko wtedy, gdy czynność ta daje duży zysk. Odwrotnie jest z placówkami rolniczo-handlowemi, które powinny gromadzić towary nawet i wtedy, gdy pod wpływem tych czy innych czynników tran-zakcje te czasowo dają mniejsze zyski. Podobnie ze względów zasadniczych handel rolniczy, dla którego doraźny duży zysk nie jest celem, dąży konsekwentnie do standaryzacji. Funkcję tę łatwiej wykonać może placówka rolniczo-handlowa (np. spółdzielnia), gdyż pośrednio czy też bezpośrednio oddziaływać może na szerokie masy rolników przy pomocy instruktorów, rewidentów, prasy rolniczej i t. p. W ten sposób znaczna część prac standaryzacyjnych (jak czyszczenie, sortowanie i t. p.) może być dokonana już przez producentów.

W ostatnich latach zwraca się dużą uwagę na t. zw. sprawy uregulowania rynku wewnętrznego. W tym zakresie niejednokrotnie zawierane są umowy zbiorowe producentów z odbiorcami. I tutaj również konieczne jest uruchomienie specjalnych placówek rolniczo-handlowych, któreby pozwalały regulować podaż płodów rolnych i które wypłacałyby rolnikom ceny zagwarantowane w umowie rolniczej.

Niemniej ważną sprawą jest eksport płodów rolnych zagranicę. Dla rolnika ważne jest, by produkt jego znajdował stałego odbiorcę i by towar jego posiadał zagranicą dobrą „markę". Handel prywatny nie-zawsze może sprostać tym zadaniom: licząc na doraźny zysk, zaopatruje zagraniczne rynki dorywczo i niezawsze odpowiednim towarem. Handel rolniczy zaś powinien zdobywać zagranicznego klienta chociażby przy pomocy znacznych ofiar.

Przy zakładaniu placówek rolniczo-handlowych konieczna jest dokładna analiza miejscowych warunków. Przedewszystkiem należy dokładnie wycenić ilość produktów przeznaczonych do sprzedaży, jak również okresy, w których podaż będzie najsilniejsza. Jeżeli organizacja ma zajmować się i przetwórstwem, wówczas obliczenia te muszą być jeszcze dokładniejsze. Przy kalkulacji należy uwzględnić, że placówki rolniczo-handlowe (np. spółdzielnie) tylko wtedy spełnią swą rolę, jeżeli będą pracowały sprawniej lub taniej niż handel prywatny. Najczęściej spotykanym typem organizacji rolniczo-handlowej jest spółdzielnia oparta na członkach fizycznych. Np. w końcu *935 ^r- ilość spółdzielni t. zw. rolniczo-handlowych wynosiła 352, rolniczo-spożyw-czych — 2 586 oraz mleczarskich — 1 216. Poza tern występuje sporo spółdzielni „różnych" zbliżonych działalnością do spółdzielni rolniczo-handlowych, np. „bazary przemysłu ludowego", chmielarskie, ogrodnicze i t. p.

Drugim typem, rzadko spotykanym, jest spółdzielnia rolniczo-handlowa oparta na członkach prawnych.

Do trzeciego typu zaliczj ć należy t. zw. Sekcje Organizacji Zbytu i Spółdzielczości przy O. T. O. i K. R. Sekcje tern. in. mają za zadanie ułatwiać zorganizowanym rolnikom zawieranie zbiorowych umów z odbiorcami. W niektórych okolicach kraju akcją handlową zajmują się Kółka Rolnicze. Jednakże działalność ta w olbrzymiej większości ogranicza się do zaopatrywania rolników w artykuły spożywcze, natomiast zbyt produktów rolnych prowadzony jest tylko w wyjątkowych wypadkach. Naogół zaznacza się dążność do przekształcania sekcji i kółek rolniczych w normalne spółdzielnie oparte na członkach fizycznych, przy współudziale członków prawnych.

Przed uruchomieniem organizacji rolniczo-handlowej należy dokładnie opracować zagadnienia finansowe. Kapitał może pochodzić z udziałów członkowskich, z odkładania wypłat (np. za dostarczanie mleka) oraz z pożyczek. Ostatnie źródło jest bardzo niebezpieczne. Przy zakładaniu tych organiza-cyj bodaj najważniejszą sprawą jest jakość członków, ich wyrobienie społeczne i gospodarcze oraz poczucie solidarności. Jest to tern bardziej ważne, że jakość członków wywiera doniosły wpływ na pracę zarządu i kierownika placówki rolniczo-handlowej.

W dzielnicach gospodarczo zacofanych duże znaczenie posiada handel wędrowny. Handel ten staje się niezbędny, gdy wskutek braku miast, słabo rozwiniętej sieci dróg i małych naogół potrzeb rolnika brak jest stałych firm handlowych. W takich środowiskach rolnik zaopatruje się w potrzebne towary dorywczo u wędrownego kupca, zaoszczędzając w ten sposób na kosztownych wyjazdach do odległych placówek handlowych. W środowiskach roz-