Magazyn6W801

574

HANDEL PRODUKTAMI ROLNEMI — HANZA

budowanych gospodarczo handel wędrowny staje się zbędny, ustępując miejsce stałemu aparatowi handlowemu.

Handel ten podlega specjalnemu uwzględnieniu w konstrukcji polskiego podatku przemysłowego. Mianowicie dla handlu roz-wożnego cena świadectwa przemysłowego wynosi tylko 50 zł, dla handlu obnośnego — 15 zł. Nie płaci zaś on podatku obrotowego.

Literatura: Kocot Stanisław: Nauka o handlu. Warszawa 1934. — Korotcic* Henryk dr.: Polityka handlowa. Warszawa 1931. — Wojciechowski St.s Organizacja zbytu produktów rolnych. Warszawa 1931.

Bohdan Dederko.

Handelsman Marceli.

H. urodził się w Warszawie 8. VII. 1882 r. Po ukończeniu V gimnazjum w Warszawie i w 1904 r. wydziału prawa w uniw. warszawskim otrzymał w 1908 r. doktorat filozofji w uniw. zurychskim. W 1905—6 należał do P. P. S., w 1906 r. był współredaktorem „Robotnika" oraz członkiem wydziału wiejskiego P. P. S. i redaktorem „Robotnika Wiejskiego". W 1916—17 członek Ligi Państwowości Polskiej, referent w Departamencie Ogólnym Tymcz. Rady Stanu i członek rady tegoż departamentu; w 1918członek Związku Budowy Państwa Polskiego; w 1919 członek Rady Biura Prac Kongresowych. Od 1915 profesor historji w Uniw. Warszawskim, w 1918—19 kierownik Archiwum Akt Dawnych, członek T-wa Nauk. Warsz.; od 1920 redaktor „Rozpraw historycznych" T. N. W. i redaktor „Przeglądu historycznego". Od 1923 wiceprezes polskiego T-wa Przyjaciół Ligi Narodów, założyciel i redaktor „Przeglądu Politycznego", prezes T-wa Badania Zagadnień Międzynarodowych; założyciel i wiceprezes Instytutu Badania Spraw Narodowościowych. Członek Polskiej Akademji Umiejętności, Aka-demji Nauk Moralnych i Politycznych w Paryżu, School of Slavonic Studies i Ro-yal Historical Society, czeskiego T-wa Król. Nauk i Instytutu Słowiańskiego w Pradze, T-wa Historycznego Węgierskiego.

Ważniejsze dzieła: Napoleon et la Pologne. Paris 1909. — Napoleon i Polska. Warszawa. 1914. —Studja historyczne. Warszawa 1911. — Rezydenci napoleońscy w Warszawie — 1807—13. Kraków 1915. — Rozwój narodowości nowoczesnej, 2 t. Warszawa 1923, 1926. — Historyka. Warszawa 1928. — Mic

kiewicz w latach 1853—55. Warszawa 1933. — Czartoryski, Nicolas I et la ąuestion du Proche Orient. Paris 1934. — Rok 1848 we Włoszech i polityka ks. A. Czartoryskiego. Kraków 1936.    — Ukraińska polityka

ks. Adama Czartoryskiego przed wojną krymską. Warszawa 1937- — Dokładna bi-bljografja do 1928 r. w „Księdze pam. ku uczczeniu 25-letniej działalności naukowej prof. M. Handelsmana. Warszawa 1929.

Hanza.

Hanza oznacza związek miast niemieckich istniejący od XIII-go do XVII-go wieku, a mający na celu obronę ich interesów handlowych. Jest to „Hansa Alemanniae" czyli „Hansa Teutonica". Słowo „Hansa" jest wyrazem, spotykanym w języku gotyckim, oznacza ono związek, stowarzyszenie.

Istotna cecha przynależności do związku hanzeatyckiego polegała na tern, że członkowie jego uprawnieni byli do korzystania z ochrony i praw kupca niemieckiego poza granicami Niemiec. Mogły należeć i należały też do Hanzy miasta, nie wchodzące w skład Rzeszy Niemieckiej i nie rządzące się współ nem prawem.

Związek jednoczy w okresie największego rozkwitu około 80 miast. Jeżeli chodzi o jego zasiąg terytorjalny, to na zachodzie sięga aż do Geldrji, Utrechtu i Fryzji, na południu należą do niego Dinant i An-dernach nad Renem. Jego krańcowemi placówkami są na północnym wschodzie Rewal, a na południowym wschodzie Kraków, Wrocław, Halle. Miasta dawniejszych hrabstw: Holandji, Zeelandji i Flandrji, np. Rotterdam, Antwerpja, Brugge, chociaż bliskie językowo i gospodarczo terytorjum hanzeatyckiemu, nie były członkami Hanzy.

Kraków przystąpił do Hanzy przypuszczalnie wkońcu panowania Kazimierza Wielkiego. W roku 1401 zaliczany jest do miast, należących do Hanzy, a w r. 1424 sam powołuje się na przynależność do niej. Związek jego z Hanzą był jednak przez cały okres przynależności bardzo luźny. Według Sartoriusa akta hanzeatyckie z roku 1430 wymieniają Kraków jako miasto, usuwające się stanowczo od udziału w zjazdach hanzeatyckich. Członkiem Hanzy został Kraków głównie dla zabezpieczenia swych stosunków handlowych z Briigge we Flandrji, skąd sprowadzał sukno flandryjskie i angielskie. Handel w Brugge był wów-