B574 873

Prof. Dr. WACŁAW JASIŃSKI (Wilno)

ZAPALENIE ŚLINIANKI PRZYUSZNEJ NAGMINNE

ZAPALENIE PRZYUSZNICY NAGMINNE. ŚWINKA

(Parołitis epidemica s. periparotiłis epidemica. Les oreillons, ourles, fievre owlienne (franc.). Mumps, Ziegenpeter, Tolpel, Bauernwetzel (niem.). Epidemie

Parołitis, Mumps (ang.))

Określenie cierpienia. Pod nazwą powyższą rozumiemy ogólną chorobą zakaźną, występującą w postaci zapalnego obrzmienia ślinianek, najczęściej ślinianki przyusznej. Jest to choroba zara, liwa i występuje zwykle nagminnie — odróżniać ją należy od wtórnych zapaleń przyusznicy, zależnych od zatrucia lub wikłających inne choroby zakaźne.

Dane historyczne. Zapalenie przyusznicy nagminne znane było od-dawna i dokładnie opisane wraz z pov'ikłaniami już w dziełach Hipokratesa; późniejsze jednak opisy nie odróżniały postaci nagminnej, jako odrębnej jednostki nozologicznej; dopiero w drugiej połowie XVIII stulecia świnkę uznano za ogólną chorobę zakaźną.

Etjologja. Zarazek swoisty dotąd nie jest znany: opisywane przez różnych badaczy laseczniki (BORDAS) i dwoinki (LAVERAN et CATR^TN, BEIN i MICHaELIS, PICK) nie okazały się swoistemi, podobnie jak i ziarenkowiec czworaczy, znajdowany przez KARWACKIEGO w ropie obrzmiałego jądra. Nakłucia bezpośrednie gruczołów przyusznych i badanie płynu wysiękowego nie dało dotąd pewnego wyniku (JOCHMANN, SCHOTTMOLLER).

Patogeneza. Z wielkiem prawdopodobieństwem twierdzić można, że zarazek znajduje się we krwi: przemawiają za tern zarówno objawy ogólne w przebiegu choroby, jak i rodzaj powikłań (przerzuty do odległych organów, obrzmienie śledziony, zapalenie nerek) ^ do ustroju zarazek dostaje się prawdopodobnie przez jamę ustną i przewód Stenona, aczkolwiek droga ta nie jest wyłączna, gdyż znane są przypadki, w których choroba zarzyna się od zapalenia ślinianki podżuchwowej lub nawet od zapalenia jądra. Są dowody, że zakażenie przechodzić może z matki na płód: