Magazyn6�001

806

JAPONJA

kwasu siarkowego oraz nawozów sztucznych, głównie fosforowych.

Z przemysłów mineralnych najlepiej jest rozwinięty przemysł ceramiczny, oparty na obfitych złożach rodzimego kaolinu, staczający dość ciężką walkę konkurencyjną z przemysłem metalowym i emaljowym. Wiele wytwarza się w J. również z cementu, mniej z cegieł, w budownictwie mało stosowanych.

Z przemysłów spożywczych największe znaczenie ma cukrownictwo, przetwarzające surowiec dowożony z Formozy i Indyj Holenderskich. Tytoniu przerabia się w J. dwa razy więcej niż w Polsce.

Poważną rolę w życiu J. odgrywa rzemiosło uprawiane powszechnie, szczególnie wysoko stojące w produkcji jedwabniczej, papierniczej i lakierniczej. Wraz z szybko postępującą europeizacją życia J. ów sposób wytwarzania coraz bardziej ustępuje miejsca produkcji fabrycznej.

Rozwój handlu zagranicznego J. datuje się od r. 1868, kiedy to kraj ten otwarto dla zagranicy po trzech wiekach zupełnego odosobnienia. Obecnie, podobnie zresztą jak

1    dawniej, z powodu niemożności zaspakajania dużych potrzeb przeludnionego kraju produkcją własną, kształtuje się on dla J. ujemnie. W r. 1934 wwóz przedstawiał wartość 2 282 600 000 jen, wywóz

2    171 900000 jen. Wśród artykułów przywożonych czołowe pozycje zajmują: bawełna, maszyny, nawozy, nafta i artykuły żywnościowe oraz pasza.

W wywozie jedwab stanowi blisko połowę wartości całego eksportu (w tern blisko 30% surowiec), bawełna około 20%. Najżywsze stosunki handlowe J. utrzymuje ze Stanami Zjednoczonemi Am., skąd sprowadza bawełnę, maszyny i konstrukcje żelazne, wywozi zaś jedwab i herbatę, następnie z Chinami, Indjami Brytyjskiemi i Holen-derskiemi, poza tem artykuły japońskie, sprzedawane po cenach dumpingowych, znajdują zbyt w wielu krajach głównie egzotycznych. Zdobywanie owych rynków ułatwia J. wspaniale, nowocześnie zbudowana flota handlowa, w r. 1932 rozporządzająca ilością 57015 statków o łącznym tonażu 5 248 007 tonn reg. brutto, co stanowi ponad 6% tonażu światowego. Naj-ważniejszemi portami Japonji są: Kobe, Jokohama (port Tokio), Osaka, Nagoja, Mo-dzi. Grupa Kobe—Osaka, obsługująca Azję a przedewszystkiem Chiny i Indje, importuje surowce, eksportuje zaś wyroby gotowe a zwłaszcza tkaniny bawełniane. Natomiast grupa Tokio—Jokohama, zwrócona frontem do Ameryki, jest eksporterem jedwabiu. Modzi, port węglowy, cechuje wielka ilość obsługujących go żaglowców, które odgrywają ogromną rolę w bardzo rozwiniętej u brzegów Japonj i żegludze kabotażowej.

Drogi lądowe są stosunkowo mniej rozwinięte, choć obecnie obok linij kolejowych (b. daleko posunięta elektryfikacja) wszystkie ważniejsze punkty łączą znakomite autostrady. W miastach automobil wyparł zupełnie wózek ciągnięty przez człowieka (rik-sia), który ostał się jedynie na prowincji.

8. Miatsa, Miast jest w J. około io 000, z czego 4 liczą ponad miljon mieszkańców (Tokio — 5 663 tys., Osaka — 2 723 tys., Kioto — 1 053 tys., Nagoja — 1 018 tys. mieszk.), 2 od 500 tys. do miljona mieszk. (Kobe 853800 mieszk., Jokohama 704000 mieszk.), 28 ponad tooooo mieszkańców. Stolicą kraju jest Tokio. Handlowe dzielnice miasta są zabudowywane całkowicie na wzór amerykański, gdyż, jak się okazało, wielkie gmachy z żelazobetonu są najbardziej odporne na trzęsienia ziemi.

Walenty Wimd.

II. Historja i sprawy polityczne.

1. Dzieje Japonji do 1868 r. J. jako naród i państwo zaczyna wychodzić ze stanu mgławicowego dopiero pod koniec V w. po Chr. t. j. w chwili, kiedy Chiny, odgrywające ongi w Azji wschodniej i środkowej tę rolę, co na Zachodzie Grecja i Rzym razem wzięte, wytworzyły już zupełnie wykrystalizowaną cywilizację, do której późniejsze stulecia miały dorzucić drugorzędne tylko szczegóły.

Fakt olbrzymiej przewagi kulturalnej Chin, jaka od pierwszej chwili nawiązania stosunków między obu krajami zaciążyła nad J., tłumaczy nam zjawisko sinizacji d outrance społeczeństwa japońskiego. Dawną społeczność japońską starano się wtłoczyć w niepasujące doń ramy chińskie tak, jak po r. 1868 wtłaczano ją gwałtem w jeszcze mniej dopasowane ramy europej-sko-amerykańskie. Z obu tych niebezpiecznych zabiegów naród japoński wyszedł dość obronną ręką dzięki silnemu genjuszowi rasy, który umożliwił wykucie z różnorodnych elementów jednolitej i w wielu wypadkach oryginalnej cywilizacji.