page0366

362

iył, że jajka jedwabnika, zanurzone na krótki czas w rozczyn skoncentrowany kwasu siarkowego lub solnego zaczynają się potem rozwijać bez zapłodnienia j dochodzą do stadyum larwy. Od tego czasu stosowano środki najrozmaitsze jak strychninę, nikotynę, eter, alkohol, chloroform, chlorek wapna, chlorek ma-gnezyi, roztwór cukru trzcinowego, wywar spermatyczny itd. do niezapłodnionych jaj jeżowców, meduz, osłonie, owadów i ryb, aby sztuczną drogą uzyskać rozwój jajka. Szczególnie .zasłużył się w tym kierunku J. Loeb swemi doświadczeniami na jajach jeżowców, z których otrzymywał larwy w postaci wolno pływających blastul, a nawet pluteusów, t. j. organizmu więcej już wykształconego, opatrzonego szkieletem i przewodem pokarmowym. Nie potrzeba dodawać, że twory, tą drogą uzyskane, często okazują wielkie odmiany od form przyrodzonych rozwoju; jednak Delage zdołał otrzymać tą drogą organizmy o dość normalnej budowie ¹).

B) Pozostał nam jeszcze do omówienia rozród przez połączenie płciowe, który nie jest jednakowy u wszystkich ga-gunków. Jeden ze sposobów, mianowicie rozród płciowy izo-gamiczny już poprzednio omówiono; tutaj przytoczymy dwa sposoby najprostsze płciowego, bardziej zawiłego rozrodu ani-zogamicznego, jeden ze świata zwierzęcego, drugi roślinnego.

Przykładu typicznego takiego rozrodu, polegającego na połączeniu się elementu żeńskiego (jajka) z elementem męskim (plemnik) w celu wytworzenia komórki, zdolnej do rozwoju w osobnik danego gatunku, dostarczają nam jeżowce. Jajka, po przejściu procesu dojrzewania i już zdolne do zapłodnienia, bywają składane do wody. Jajka te są przejrzyste, kuliste, posiadają małe jądro otoczkę galaretowatą. W plemnikach, o wiele mniejszych od jajek, można dobrze wyróżnić główkę, szyjkę i nitkę protoplazmatyczną. Także i one bywają składane do wody, w której są jajka; natrafiwszy na jajko, plemnik przebija jego osłonkę galaretowatą, przyczem jajko wypukła naprzeciw niego swoją protoplazmę tak, że tworzy się rodzaj

») Por. Prof. Józef Nus ba urn -H i lar o w i cz: Szlakami wiedzy j. w., str. 195 nast.

Pet r u nk e w i t s cli: Kiinstliche Parthenogenese. Zoolog. Jahrbiicher. •Supplem. VII 1904, str. 77 — 138.

http://rcin.org.pl