page0382

378

oblana, człowiek powstał ze zwierząt, i zjawił się na ziemi, kiedy wody z niej opadły. Twierdzenie Parmenidesa, że człowiek jest mieszaniną ognia i wilgoci, przyswoili sobie materya-liści greccy. Podług Empedoklesa (500—440 przed Chr.) ze zderzania się atomów powstawały rozmaite części ciała: oczy, uszy, ręce itd. na rozmaitych miejscach, które to części pod wpływem sił: cpóóótrję za: v£fxoę łączyły się wzajemnie, przyczem tylko narządy dla życia potrzebne utrzymały się, a inne wyginęły. Ar-chelaos, Demokryt (465—370), Diogenes z Apollonii żyli spuścizną duchową Anaksymandra.

Arystoteles był pierwszym systematykiem, gdyż on pierwszy podzielił na rodzaje i gatunki znane za jego czasów zwierzęta. Cztery żywioły: woda, ogień, powietrze i woda—kształtowały się przez formy substancyalne w mnogie indywidua, przechodząc zwolna od świata nieorganicznego do roślinnego i zwierzęcego.

Poeta rzymski Lucretius (98—55) przed Chr.) wiernie odzwierciedlił w swej książce: De natura rerum — naukę Anaksymandra i Demokryt.a o powstaniu organizmów, przyczem walka o byt i przystosowanie do niej wielką rolę grały. Jako przykład przystowania cytuje Lucretius fakt, że wyginęły psy dzikie i wiele innych zwierząt, a ich potomstwo żyje tylko dzięki opiece człowieka, dla korzyści, jakie mu te zwierzęta -oddają. Również Owidyusz był przekonany o niestałości form w zjawiskach przyrody ¹).

Ze Kościół katolicki w sprawie pochodzenia gatunków nie nakładał żadnych pęt na przekonania swych wiernych, jak mu to złośliwie a niezgodnie z prawdą imputuje Dr Dacque *), okazuje się najlepiej z tego faktu, iż św. Augustyn śmiało nauczał, że Bóg nie stwarzał kolejno roślin i zwierząt lecz nadał ziemi moc ich wydawania w chwili stosownej a podług złożonych w niej: rationes sominales. Podobnież u innych Ojców Kościoła i pisarzów', jak u św. Efrema, Chryzostoma, Bazylego W., Dra-

*) Alfred Giard: Controverses transformistes. Paris 1904, str. 2 n.

*) Dr Edgar Dacąuó: Descendenzgedanke und seine Geschichte. Miinchen 1903, str. 27 nastp.; Oskar Schmidt: Nauka o pochodzeniu gatunków i darwinizm. Przełóż)! A. Wrześniowski. Warszawa 1875, str. 90 nastp.; prof. J. Nusbaum: Dzieje nauk biologicznych — w wydawn. Dzieje myśli. Warszawa 1907, str. 253 nastp.

http://rcin.org.pl