Magazyn6�001

846

JOFFE ADOLF — JUGOSŁAWJA

go w listopadzie 1918 r. wydala rząd nie-mitcki za konszachty z miejscowymi komunistami. W latach 1920-—1921 przewodniczy kolejno delegacjom pokojowym w układach z Estonją, Łotwą, Litwą i Polską — z tą ostatnią w Rydze — przyczem wykazuje duże zdolności dyplomatyczne, uzyskując nieraz warunki lepsze, niżby to wynikało z ówczesnego ciężkiego położenia Rosji Sowieckiej. Następnie bierze udział w konferencji w Genui (1922), jest posłem w Chinach (1922—23), Austrji (1924 do 1925), Japonji (1925—26). Po powrocie był zastępcą Trockiego w głównym komitecie koncesyjnym oraz profesorem Instytutu Wschodniego w Moskwie.

Po niełasce Trockiego karjera J., jako zdecydowanego trockisty, szybko się skończyła. 16. XI. 1927 r. popełnił samobójstwo w swem mieszkaniu w Moskwie, zostawia jąc list do Trockiego z krytyką systemu Stalina. Władze sowieckie wyznaczyły pogrzeb J. w dzień powszedni w godzinach pracy, aby utrudnić robotnikom wzięcie w nim udziału.

Jan Cynarski.

Joffre Josepn Jacąues Cćsare.

J., marszałek Francji, ur. w r. 1852 w Rivesaltes, zmarł 3. I. 1931 r. w Paryżu. Ukończy! I cole Polytechniąue i jako podporucznik inżynierj i brał udział w nieszczęsnych dla Francji zmaganiach 1870 — 1871 r. W następnych latach J. odznacza się kilkakrotnie w wojnach kolonjalnych: w r. 1885/6 w Indochinach, gdzie kieruje jako inżynier wojskowy budową szeregu urządzeń dla stacjonowanej tam armji francuskiej i broni Górnego Tonkinu, po przerwie zaś spędzonej we Francji (służba w pułku kolejowym w Wersalu w randze majora) — w Sudanie, gdzie w r. 1894 zdobywa Timbuktu i gdzie kładzie wielkie zasługi organizacyjno-kolonjalne, stawiając się tem samem obok Lyautey’a i Gou-rauda. Jako pułkownik jedzie w r. 1897 na Madagaskar. W roku 1902 otrzymuje szlify generalskie; zrazu pełni funkcje z zakresu swojej węższej specjalności jako dyrektor działu inżynier j i w minister jum wojny, zczasem jednak powierzają mu zada nia o wiele szersze. Mianowany naprzód członkiem, a w r. 1911 wiceprezesem Najwyższej Rady Wojennej opracowuje plan mobilizacyjny t. zw. plan XVII, który ma stanowić podstawę operacyj wojennych w ewentualnej wojnie z Niemcami. Gdy wojna ta istotnie wybucha w 1914 r., J. zostaje mianowany naczelnym wodzem. Dywersja niemiecka przez Belgję stawia go w kłopotliwem położeniu; J. przygotowuje odwrót strategiczny, który doprowadza do pierwszego zwycięstwa nad Marną (wrzesień 1914 r.). Odtąd przez zgórą rok prowadzi żmudną wojnę pozycyjną z Niemcami, nie ogranicza się jednak do frontu francuskiego, ale obejmuje dowództwo frontu w Salonikach. Pod rozkazami J., Petain zdołał przeprowadzić obronę Verdun, bitwa nad Sommą w lipcu 1916 r. dała zwycięstwo Francuzom. Jednocześnie J. w wielu wypadkach okazuje się faktycznym dyktatorem, miesza się do spraw politycznych, czem przysparza sobie wrogów. W r. 1916 zostaje jako wódz naczelny zastąpiony przez Nivelle’a, otrzymuje jednak jednocześnie najwyższą rangę wojskową — tytuł marszałka Francji oraz obejmuje stanowisko doradcy technicznego Komitetu Obrony Państwa. Podróż do Stanów Zjednoczonych, gdzie pozyskuje tamtejszy rząd dla celów francuskich, a po wojnie do Japonji — wypełnia schyłek jego kar jery. W r. 1918 Akadem ja Francuska wybiera go w poczet swych członków. J. pozostawił po sobie kilka dzieł: La preparation de la guerre et la conduite des operations. Paris 1920. — La premiere bataille de la Marne. 2 tomy. Paris 1928. — Memoires. Paris 1932.

Literatura: Le Goffita Les trois Marichaux. Paris 1930. — Hanoiawe Gabriel: Joffre Paris 1920.

K. Al. Morawski.

Jugoslawja.

A. Geografia i stosunki gospodarcze. B. Hi-storja i sprawy polityczne. C. Ustrój polityczny.

A. GEOGRAFIA I STOSUNKI GOSPODARCZE.

I. Struktura geograficzna, i. Położenie, obszar, granice, podział administracyjny 2. Ludność. 3. Ukształtowanie powierzchni. 4 Klimat. II. Prowincje historyczne. III. Stosunki gospodarcze, i. Zajęcia ludności, miasta, oświata. 2. Uprawa ziemi. 3. Hodowla. 4. Leśnictwo. 5. Górnictwo i hutnictwo. 6. Przemysł. 7. Handel. 8. Komunikacja.

I. Struktura geograficzna.

1. Położenie, obszar, granice, podział administracyjny. Położona w zach.-płn. części półwyspu Bałkańskiego, a drobną częścią