Magazyn6�901

845

JĘZYK PAŃSTWOWY I URZĘDOWY — JOFFE ADOLF

kalnych potrzeb, ustępując miejsca przed innym językiem, który jest zasadniczo używany przy czynnościach urzędowych. Język państwowy może wynikać z prawa zwyczajowego, bądź też może być wyraźnie ustalony w drodze ustawodawczej. Ustawa z 31 lipca 1924 r. (Dz. U. R. P. Nr. 73, poz. 724) postanawia w art. 1, iż językiem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej jest język polski. Językiem państwowym nie jest zawsze wyłącznie tylko jeden język. Spotykamy państwa z kilkoma językami państwowemu (np. Belgja, Szwajcarja). Z istnienia kilku języków państwowych nie wynika, że są one używane w jednakowym zakresie na obszarze całego państwa. Obok języka państwowego lub języków państwowych mogą istnieć jeszcze inne języki, dopuszczone w stosunkach urzędowych. Zakres używania takiego języka jest ograniczony do pewnego obszaru państwa, gdzie język ten jest używany przez miejscową ludność.

W Polsce język państwowy, a więc polski, jest językiem urzędowania wszystkich rządowych, autonomicznych i samorządowych władz i urzędów administracyjnych tak w służbie wewnętrznej, jak zewnętrznej. Co się tyczy władz i urzędów centralnych, tudzież władz i urzędów wojskowych, niema od tej zasady żadnych wyjątków. Używanie przez rządowe, autonomiczne i samorządowe władze oraz urzędy administracyjne innych języków niż państwowy jest unormowane: a) dla województw wschodnich i południowo-wschodnich ustawą z 31 lipca 1924 r. (Dz. U. R. P. Nr. 73, poz. 724), b) dla województwa śląskiego ustawą śląską z 16 lipca 1937 r. (Dz. U. Śl. Nr. 14, poz. 32). Na podstawie art. 10 prawa o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. R. P. z r. 1932, Nr. 102, poz. 863) językiem sądowym t. j. językiem urzędowania wewnętrznego i zewnętrznego sądów jest język polski. Wyjątki od tej zasady są dopuszczone: ustawą z 31 lipca 1924 r. (Dz. U. R. P. Nr. 78, poz. 757) co do tych samych języków i na tych samych obszarach co i ustawą o języku urzędowania władz administracyjnych z 31 lipca 1924 r.; b) ustawą z 31 marca 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 226) co do języka niemieckiego w woj. poznańskiem i pomorskiem (w dawnych granicach)rozciągnięta na obszar górnośląskiej części wojew. śląskiego ustawą z 7 sierpnia 1937 r. (Dz. U. R. P. Nr. 60, poz. 473).

Język państwowy jest językiem wykładowym we wszystkich publicznych szkołach powszechnych oraz we wszystkich innych utrzymywanych przez państwo zakładach naukowych.

Na obszarze województw wschodnich i południowo-wschodnich nauczanie w językach miejscowych może mieć miejsce na podstawie zasad ustalonych w ustawie z 31 lipca 1924 r. (Dz. U. R. P. Nr. 79, poz. 766). Nadto nauczanie w języku niemieckim w publicznych szkołach powszechnych dopuszczają: dekret z 7 lutego 1919 r. (Dz. Pr. Nr. 14, poz. 192), rozporządzenie Ministra b. dzielnicy pruskiej z 10 marca 1920 r. (Dz. Urz. Min. b. dz. pr. Nr. 16, poz. 162) oraz ustawa śląska z 30 sierpnia 1937 ^r- (Dz. U. Śl. Nr. 17, poz. 39).

Literatura: Durdenetcakij W.: Rawnoprawije jazykow w sowet-.,kom stroje. Moskwa 1927. — Epeteir L.s Das Sprachmrecht der Tschechoslowakischen Republik. Reichenberg 1927. — FiaeheŁ A.: Das Csterreichische Sprachenrecht. Wyd. II. Briinn 1910. — Kumaniecki K. W.: Polskie prawo administracyjne w zarysie (w opracowaniu Kum orneckiego, Panejki i Wasiu-tyńskiego). Kraków. — Sobota E.: Jazykowe praro u evrop-skich stalech. Praha 1933. — Zieleniewski L.: Uatawodaw-stwo językowe Belgji, Czechosłowacji, Finłandji i Szwajcarji. „Sprawy Narodowoiciowe**, roczniki IV—VII, 1930—33.— Ternie: Ustawodawstwo językowe Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa 1930.

Leon Zieleniewski.

Joffe Adolf.

J., syn Abrama, urodził się w Symferopolu 22. X. 1883 r. W końcu stulecia zbliżył się do ruchu rewolucyjnego w Rosji, biorąc udział w pracach S. D. (Socjalnej Demokracji). Po rozłamowym zjeżdzie sztokholmskim (1906) wszedł w skład Biura Zagranicznego centralnych władz partyjnych. Zasila partję piórem, pisząc pod pseudonimem W. Krymskiego. W 1910 r. redaguje w Wiedniu wspólnie z Trockim rosyjskie pismo „Prawda". W r. 1912 zostaje aresztowany w Odesie i zesłany administracyjnie do gub. tobolskiej, a nieco później oddany pod sąd w sprawie buntu marynarzy czarnomorskiej floty i skazany na osiedlenie.

Podczas rewolucji rosyjskiej w lipcu 1917 r. na VI zjeżdzie Joffe zostaje wybrany do Centralnego Komitetu, a po zwycięstwie bolszewików obiera drogę dyplomatyczną. Na początku 1918 r. przewodniczy (przed przybyciem Trockiego) sowieckiej delegacji pokojowej w Brześciu, a nieco później zostaje posłem w Berlinie, skąd