Magazyn6

9001

182

ARCHIWA PAŃSTWOWE — ARDENY

wywiezionych w okresie niewoli. Wśród kilku międzynarodowych umów, które dały podstawę tej rewindykacji, na pierwszy plan wysuwa się traktat polsko-sowiecki w Rydze. Do niektórych A. wróciło więcej, niż kiedyś wywieziono z nich, gdyż traktat ryski np. przewidywał extradycję pewnych archiwaljów, wyprodukowanych w całości na obczyźnie (Sekretarjat Stanu w Dreźnie i w Petersburgu).

Pewne ilości akt usunięto z A. państwowych w drodze brakowania.

Zadaniem A. państwowych jest konserwacja akt i ich udostępnianie stronom. Na konserwację akt składa się cały szereg czynności, jak rekonstrukcja poszczególnych grup akt, czyli t. zw. zespołów archiwalnych, inwentaryzacja ich, zabezpieczenie przed kradzieżą, ogniem czy wilgocią, wreszcie umiejętne brakowanie akt. Inwentaryzacja odbywa się nie tak, jak w bibljo-tece, sumarycznie dla całego zbioru, ale oddzielnie, w ramach każdego zespołu archiwalnego.

Udostępnianie akt może mieć charakter naukowy, albo administracyjny. W pierwszym wypadku A. dopomaga w pracy badaczom, dostarczając im żądanych akt, ułatwia orjentację w tych aktach przez sporządzanie indeksów i skorowidzów, wreszcie organizuje we własnym zakresie ośrodek pracy naukowej, przygotowuje i wydaje publikacje naukowe, inwentarze, mono-graf je i t. d.

Administracyjnie A. współdziała z urzędami państwowemi przez wyszukiwanie i ew. wypożyczanie potrzebnych im akt, przez wydawanie odpisów, wyciągów i in-formacyj służbowych. To samo z wyjątkiem wypożyczania akt czyni A. w stosunku do prywatnego petenta, przyczem wystawiane przez archiwa odpisy, wyciągi i zaświadczenia mają charakter dokumentów wiary publicznej.

Literatura: Czasopismo „Archeion", Warszawa, m. in. zeszyt I.— Zawartość archiwów państwowych, zeszyt VI — bibljografja. Konarski Kazimier*: Nowoiytna archiwistyka polska i jej zadania. Warszawa 1929. — Kutrzeba Stanisław: Historja łródeł dawnego prawa polskiego t.I » II. Lwów b.-d.—- Sie-tnieńzki Józef: Przewodnik po archiwach polskich. I. Archiwa dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa 1933. — „Wydaumicttaa Kurzów Archiwalnych”. Serja broszur poświęconych zagadnieniom pracy rcgisłraturalncj i archiwalnej.

K. Konarski.

Arciszewski Tomasz.

Polityk polski ur. 14. XI. 1877 w Go-tartowicach pow. rawskiego. Z zawodu robotnik-ślusarz. Od 1896 pracuje w szeregach P. P. S. Osadzony w więzieniu w 1900, przebywa w niem do kwietnia 1903, poczem zostaje skazany administracyjnie na 3 lata zesłania do gubernji archangielskiej, skąd ucieka przed upływem terminu. W 1906 ponownie uwięziono go w Niemczech na czas krótki. W 1. 1906—1911 rozwija żywą działalność w Organizacji Bojowej P. P. S.; między innemi kieruje zamachem na szefa żandar-inerji, gen. Markgrafskiego, który zostaje zabity 2. VIII. 1906 w Otwocku. W 1914 wstąpił do I Brygady Legjonów; podczas okupacji niemieckiej ulega prześladowaniom. W listopadzie 1918 wchodzi w skład rządu lubelskiego, jako minister pracy. W pierwszym gabinecie Polski niepodległej, utworzonym przez Moraczewskiego, A. zasiada jako minister poczt. Od 1919 do 1935 Arciszewski wchodzi w skład wszystkich czterech sejmów. Przez lat kilkanaście jest radnym miejskim m. st. Warszawy. Niejednokrotnie wybierany do centralnych ciał kierowniczych P. P. S., zarówno przed wojną, jak podczas wojny i po wojnie, A. w 1930 zostaje obrany prezesem tego stronnictwa i funkcję tę pełni do chwili obecnej. Wskutek prawości charakteru i odwagi cywilnej jest bardzo ceniony także wśród przeciwników politycznych.

Literatura: W. Kaliski: Zamach Arciszewskiego na szefa ian-darmów. Wydawnictwo „Unioersum” Nr. 23, Warszawa Nr. 1934, sir. 64. — J. Krzesłatcski: Zabójstwo szefa iandarmów gen. A. Markgrafskiego w Otwocku. Bibljoleczka Historyczno-Geograficzna „Roju” Nr. 70, 1927, sir. 62. — Aleksy RŁetcski: W walce i trójzaborcami o Polskę niepodległą (rozdział: Wódz bojowców) Lódi 1931, str. 250.

J. C.

Ardeny.

Górotwór fałdowy, dwukrotnie zrównany, wchodzący w skład Reńskich gór łupkowych. Rozczłonkowany erozją wód płynących stwarza malownicze kontrasty głębokich dolin i wysoko położonego płaskowyżu, ponad który wznoszą się ostańce. W y s o-k i e A., zbudowane z dewońskich łupków i szarowaki, osiągają średnio 500 m i noszą charakter torfiastych hal. Kulminacjami są Wysoki Venn i Rocroi. Subardeny