5224571890

16 BOLESŁAW WOSZCZYŃSKI

Archiwów Państwowych. Wspólnie z naczelnym dyrektorem archiwów państwowych i zarazem redaktorem czasopisma, Stanisławem Ptaszyckim, ogłosił w 1930 r. obszerny artykuł: Powrót do kraju po stu latach. Rewindykacja rękopisów z b. Biblioteki Sztabu Głównego w Petersburgu, wywiezionych z Polski po upadku Powstania Listopadowego (t. 8, s. 1-44). Była to jedyna publikacja zamieszczona w czasopiśmie archiwalnym z okresu międzywojennego, jaka wyszła spod pióra późniejszego długoletniego redaktora naczelnego „Archeionu” (1951-1976)¹⁰.

Działalność archiwów

Spraw bieżących archiwów i archiwistów dotyczył dział urzędowy w czasopiśmie, informujący o działalności archiwów państwowych. Było to zasługą głównie współredaktora „Archeionu” W. Łopacińskiego oraz jego najbliższego współpracownika, Antoniego Rybarskiego, radcy Wydziału Archiwów Państwowych. Oni to właśnie przekazywali do publikacji materiały o działalności państwowej służby archiwalnej, stanowiące dzisiaj cenne źródło wiedzy na temat funkcjonowania Wydziału Archiwów i podległych mu placówek.

Już w t. 1, a więc w 1927 r., czytelnik mógł zapoznać się z opracowaniem A. Rybarskiego, zatytułowanym: Centralny zarząd archiwalny w odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej (s. 1-14), obejmującym szerokie ujęcie dziejów Wydziału Archiwów Państwowych w początkowym okresie funkcjonowania, a więc od 1918 do 1926 r. Rozwinięcie tej problematyki dawał tekst W. Łopacińskiego pt. Archiwa Państwowe Rzeczypospolitej Polskiej (ibid., 15-32). Wymienieni współpracownicy redakcji opublikowali też obszerną informację o gmachach archiwów państwowych (t. 5, s. 89-111). Łącząc powyższe tematy w całość, otrzymujemy obraz działalności i rozwoju służby archiwalnej okresu międzywojennego.

Redaktorzy „Archeionu” zadbali też o to, aby opublikować protokoły posiedzeń Rady Archiwalnej: piątej sesji (26-27 III 1928, t. 4, s. 173-198), szóstej (19-20 XII 1928, t. 5, s. 1-26) i siódmej (28-29 III 1930, t. 8, s. 1-36). Dla badacza dziejów państwowej służby archiwalnej fakt ten ma ważne znaczenie, gdyż oryginały protokołów przepadły bezpowrotnie, jak wiele innych źródeł, w czasie II wojny światowej^{1 2}. W trakcie obrad omawiano działalność Wydziału Archiwów Państwowych oraz archiwów mu podległych.

W. Łopaciński i A. Rybarski zamieszczali na łamach „Archeionu” roczne sprawozdania z działalności Wydziału Archiwów Państwowych i archiwów państwowych oraz informacje o sprawach finansowych służby. Publikowano również spisy imienne urzędników i zmiany osobowe, jakie następowały w państwowej

1

¹⁰    Por.: M. Bielińska, Dwa jubileusze, „Archeion”, t. 31,1959; L. Chajn, Twórczy jubileusz i zasłużony Jubilat, ibid., t. 59,1973; M. Wąsowicz, Jubileusz 25-lecia pracy prof. Piotra Bańkowskiego na stanowisku redaktora „Archeionu”, ibid., t. 60, 1974; E. Kaszuba, Piotr Bańkowski — archiwista i redaktor „Archeionu”, ibid., t. 85, 1989.

2

   Pierwsze protokoły posiedzeń Rady Archiwalnej (1918-1922) opublikowane zostały w „Tekach Archiwalnych”, t. 13, 1971, oprać. R. Piechota, B. Jagiełło, M. Motas.