12 BOLESŁAW WOSZCZYŃSKI
Myśl ta oraz szeroko upowszechniane propozycje spotkały się z uznaniem i wsparciem kręgów naukowych, przede wszystkim środowiska historyków1.
Usilne zabiegi i starania znanych postaci życia archiwalnego, a zarazem organizatorów archiwów polskich po odzyskaniu niepodległości, uwieńczone zostały sukcesem. Oni właśnie byli pierwszymi autorami artykułów, opracowań, sprawozdań, informacji i recenzji publikowanych w „Archeionie”, od pierwszego tomu pisma, który ukazał się na początku 1927 r.2
Autorzy i tematyka artykułów
Czasopismo od początku przyciągało archiwistów. Autorami-współpracownikami zostali głównie pracownicy o dużym doświadczeniu. Głos zabrał przede wszystkim naczelny dyrektor archiwów państwowych — Stanisław Ptaszycki, wspólnie z Józefem Paczkowskim. W Słowie wstępnym „Archeionu” t. 1 zachęcali pracowników służby archiwalnej do aktywnego udziału w pracach redakcji oraz dzielenia się doświadczeniami na łamach czasopisma. Redaktor naczelny występował wielokrotnie w okresie swojego urzędowania. W t. 3 zaprezentował rozważania dotyczące, będącego już w obiegu, tytułu czasopisma archiwalnego: „Archiwum — Archeion” (s. 1-11). Sprawy terminologiczne podjął w kolejnym t. 4 (s. 36-44). Pisał ponadto z dziedziny archiwoznawstwa, omawiając inwentarz Archiwum Koronnego z 1613 r. (t. 4, s. 98-130 i t. 5, s. 112-118). Prof. S. Ptaszycki poinformował też środowisko o swoim odejściu z państwowej służby archiwalnej (co nastąpiło 31 VII 1931 r.) i przekazaniu redakcji „Archeionu” następcom, tj. Witoldowi Suchodolskiemu i Wincentemu Łopacińskiemu (t. 10, s. V-VII).
Od pierwszego tomu bliskim współpracownikiem czasopisma stał się Kazimierz Konarski. Jako ówczesny dyrektor Archiwum Akt Dawnych podejmował tematy dotyczące teorii i praktyki archiwalnej. W artykule Z zagadnień nowożytnej archiwistyki polskiej (t. 1, s. 106-124) poddał dyskusji problemy związane z początkowym rozwojem archiwistyki polskiej. Zachęcał pracowników służby archiwalnej do dyskusji w sprawie podręcznika archiwistyki. Podkreślał płynny stan rozważań terminologicznych i brak jeszcze w Polsce jednolitości w praktycznym stosowaniu metodyki archiwalnej. Jako archiwista posiadał duże doświadczenie, bezpośrednio opracowywał zasób archiwum, którym kierował. Dlatego też uznał za celowe podkreślenie, że nie należy bezkrytycznie posługiwać się obcymi wzorami w polskiej myśli archiwalnej. Uznał natomiast konieczność łączenia teorii z praktyką archiwalną. W swym pierwszym artykule podniósł znaczenie zasady proweniencji, a więc
W. Łopaciński, O dotychczasowych wydawnictwach archiwalnych i o potrzebach w tym zakresie [w:] Pamiętnik IVZjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6-8 grudnia 1925 roku. Referaty. Sekcja VIB, Lwów 1925, s. 1-4.
Dzieje czasopisma archiwalnego omawiają: P. Bańkowski, Narodziny i międzywojenne lata „Archeionu”, „Archeion”, t. 50, 1968; S.K. Kuczyński, Czasopismo „Archeion” i jego znaczenie dla archiwów i archiwistyki [w:] Sześćdziesięciolecie..., op.cit.; B. Woszczyński, Sześćdziesiąt lat „Archeionu", „Archeion”, t. 85, 1989.